سلامت روان موضوع بسیار مهمی است که تحت‌تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان از جمله موضوعات مهمی به‌شمار می‌رود که تحقیقات بسیاری در این خصوص انجام شده‌است. محققین طبق بررسی‌های جدید دریافته‌اند، کودکانی که در نزدیکی آب زندگی می‌کنند و بیشتر زمان خود را در محیط‌های آبی می‌گذرانند، در بزرگسالی به افرادی با روان سالم‌تر تبدیل خواهند شد.
قرارگرفتن در محیط‌های آبی و طبیعی روی سلامتی روان و بهبود کیفیت زندگی تاثیرگذار است. بنا به شواهد به‌دست‌آمده از داده‌های 18 منطقه در جهان، دانشمندان عنوان کرده‌اند که بین قرارگیری کودکان در فضاهای آبی طبیعی مانند: مناطق ساحلی، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و رفاه بزرگسالی آنان ارتباط مستقیمی وجود دارد.
این تحقیقات که به‌صورت رندوم در برخی از کشورهای دنیا انجام شده‌است، نشان‌می‌دهد که سلامت روان کودکان با بزرگ شدن در فضاهای آبی ارتقا پیدا میکند و آنان در بزرگسالی زندگی بهتری را تجربه خواهند کرد. در ادامه این مقاله قصد داریم به‌طور کامل تاثیر این فضاها روی سلامت روان افراد را بررسی کنیم.
فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان در بزرگسالی
بسیاری از بزرگسالانی که از دوران کودکی در محیط‌های آبی طبیعی زندگی کرده‌اند، ارزش و احترام زیادی برای این مکان‌ها قائل هستند و بیشتر از سایرین از این فضاها استقبال می‌کنند. این افراد با طبیعت پیوند عمیقی دارند و بدین طریق سلامت روان خود را حفظ کرده‌اند.
بدون شک گذراندن زمان طولانی در طبیعت برای روحیه تمامی افراد مفید است. برای اثبات این ادعا، تحقیقات و مطالعات گستردهای بسیاری صورت گرفته است که فضاهای سبز مانند: دشت، جنگل، پارک، باغ و غیره سلامتی افراد را افزایش می‌دهند و روحیه آنان را در زندگی چندین برابر می‌کنند. اما محیط‌های سبز تنها فضاهایی نیستند که موجب رفاه افراد و سلامتی جسم و روان آنان می‌شوند.
امروزه فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. یک مطالعه تحقیقاتی در سال 2020 نشان‌می‌دهد که فضاهای آبی مانند: رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، مناطق ساحلی و سایر فضاهای آبی در درمان مشکلات روحی و روانی افراد تاثیر فوق العاده‌ای دارند. استفاده درمانی از این فضاها، سلامت روان و رفاه افراد در زندگی اجتماعی را نیز ارتقا می دهد. افرادی که دوران کودکی خود را در این محیط‌ها سپری کرده‌باشند، در بزرگسالی از سلامت روانی بالاتری برخوردار خواهند شد.
از آنجایی که امروزه زندگی به‌سمت ماشینی شدن پیش می‌رود، بدون شک کمتر افرادی حاضر به زندگی در محیط‌های طبیعی هستند. با جدا‌شدن کودکان از فضاهای آبی و طبیعی، تاثیرات روانی آن در دوران بزرگسالی به‌خوبی مشهود خواهد بود.
مطالعه‌ای که در سال 2017 روی محیط زیست مدرسه ییل انجام شد، نشان‌می‌دهد که کودکان بین سنین 8 الی 12 سال در هر هفته 3 برابر بیشتر از رایانه و تلویزیون نسبت به بازی در خارج از خانه استفاده می‌کنند. این تحقیقات و سایر مطالعات دیگر منتشر شده در مجله روانشناسی محیطی، قرار گرفتن کودکان در فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان در بزرگسالی را تایید میکند.
ارتباط بین فضاهای آبی، رفاه شخصی و اجتماعی افراد
محققان با بررسی داده‌های بین‌المللی دریافت شده از مرکز اروپایی محیط زیست و سلامت انسان در دانشگاه اکستر، عنوان کرده‌اند که بین فضاهای آبی و سلامت روان ارتباط مستقیمی وجود دارد. این تحقیقات روی 18 کشور با جمعیت 18838 نفر که شامل 14 کشور اروپایی، هنگ‌کنگ، کانادا، استرالیا و کالیفرنیا می‌شوند، انجام شده‌است. طی این نظرسنجی، تیم تحقیقاتی از افراد یا شرکت‌کنندگان در این مطالعه علمی درخواست کرده‌اند که در موارد زیر تجربیات خود را با آنان به اشتراک بگذارند:
- بررسی رفاه شخصی اکنون خود بر اساس تجربه قرارگرفتن در فضاهای آبی در زمان کودکی
- تمایلات کنونی خود برای گذراندن زمان در فضاهای طبیعی
- تعداد بازدیدهای اخیر از فضاهای آبی و طبیعی
بر این اساس تیم موردنظر تاثیر این فضاها روی سلامت و رفاه افراد را مورد بررسی قرار دادند. در بخش دیگری از این تحقیقات از شرکت‌کنندگان خواسته‌شد که تجربه قرارگرفتن در محیط‌های آبی را از زمان تولد تا سن 16 سالگی به یاد آوردند. همچنین از این افراد در مورد سهولت دسترسی به فضاهای آبی و نظر والدین یا سرپرست آنان در این خصوص سؤالاتی پرسیده شد. براساس داده‌های دریافت شده و تحلیل آنان، محققان به این نتیجه رسیدند که بین گذران دوران کودکی در فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان و رفاه شخصی و اجتماعی کودکان در آینده ارتباط ناگسستنی وجود دارد.
این نتیجه در تمامی نقاط کره زمین به‌صورت یکسان گزارش شده‌است. والریا ویتال محقق برتر این مطالعه عنوان کرد که فضاهای آبی در سلامت روان و شکل‌گیری شخصیت کودکان تاثیرگذار است و موجب ایجاد انگیزه‌های پایدار در بزرگسالی برای تعامل بیشتر با فضاهای طبیعی میشود. ویتال معتقد است که تجربه قرارگیری کودکان در فضاهای آبی پیامدهای مثبتی روی سلامت روان، کاهش استرس، افزایش آرامش و بهبود تمرکز آنان در آینده می‌گذارد.
فواید فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان
دکتر ویتال در پاسخ به این سؤال که آیا فضاهای آبی مصنوعی مانند: استخرها، دریاچه‌های مصنوعی و غیره نیز روی سلامت روان موثر هستند، توضیح داد که تعریف آنان از فضاهای آبی مربوط به‌تمامی مکان‌های حاوی آب است. البته بدون شک تاثیر فضاهای آبی طبیعی روی روحیه افراد و سلامت روان آنان به نسبت فضاهای مصنوعی سرپوشیده بیشتر است.
زندگی در مناطق ساحلی و در حاشیه رودخانه‌ها موجب افزایش فعالیت بدنی میشود و بدین طریق سطح هورمون استرس را در بدن کاهش می‌دهد. افرادی که دوران کودکی خود را در این مناطق سپری کرده‌اند، از روحیه بالاتری برخوردار هستند که این امر سلامت روان آنان را بهبود می‌بخشد. محققان دریافته‌اند که حتی تماشای تصاویر فضای کنار آب نیز در افزایش روحیه افراد تاثیر بسیاری دارد.
پیاده‌روی در سواحل شنی یا آب‌تنی در دریاچه‌ها فرصتی برای تفریح سالم افراد فراهم میکند و ارتباطات اجتماعی آنان را نیز ارتقا می‌دهد. گرفتن حمام آفتاب در کنار ساحل نیز موجب افزایش سطح ویتامین D در بدن و بهبود سلامت جسم و روان افراد میشود.
کریستین کوولز یکی از درمانگران آنلاین مغزی می‌گوید: «موسیقی با تلفیق صداهایی از فضاهای سبز و آبی نیز برای سلامت روان و رفاه کلی افراد مفید است. زیرا از این طریق احساسات خاصی مانند: آرامش، صلح، سکون و غیره در افراد تقویت میشود که ارتباط مستقیمی با سلامت روان آنان دارد.
فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان روی اختلال عاطفی فصلی (SAD) نیز بررسی شده‌است. دکتر آلن گودوین، روان‌شناس فعال در انسینو کالیفرنیا می‌گوید: «انجام ورزش منظم، حداقل 2 الی 3 بار در هفته و به‌مدت 20 الی 30 دقیقه در محیط‌های آبی دارای منابع نور طبیعی، ابتلا به افسردگی فصلی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد».
مطالعه بیشتر:
- ماه آگاهی از سلامت روان مردان چیست و چگونه میتوانید از آن حمایت کنید؟
- اثر halo و تاثیر آن بر زندگی
- عادت‌های خوابی که به سلامت روان آسیب می‌زند
- واقعاً چقدر طول می‌کشد یک عادت شکل بگیرد؟
- 9 تکنیک برای سلامت روان بهتر
سوالات متداول…
در ادامه این مطلب توجه شما را به برخی از سوالات متداول در خصوص تاثیر فضاهای آبی روی سلامت روان جلب خواهیم کرد.
فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
طی تحقیقات گستردهای که در این خصوص صورت گرفته است، این فضاها با سلامت روان ارتباط مستقیمی دارند. هر چقدر زمان بیشتری را در این فضاها سپری کردهباشید، بدون شک از سلامت روان بهتری برخوردار خواهید شد.
چگونه فضاهای آبی برای سلامت روان مفید هستند؟
فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان از طریق افزایش حس شادی، بهبود عملکرد‌های شناختی، تقویت حافظه، دریافت ویتامین D، بهبود روابط اجتماعی، ایجاد حس آرامش، دریافت انرژی و غیره مفید هستند.
بهترین زمان برای سپری کردن در فضاهای آبی چه موقع است؟
در صورتی که دچار استرس، پریشانی، مشکلات روانشناختی، اندوه، کاهش انرژی و احساساتی از این قبیل هستید، گذراندن در فضاهای آبی به کاهش این احساسات در شما کمک میکند.
فضاهای آبی و تاثیر آن بر سلامت روان از چه زمانی شروع میشود؟
طبق نتیجه مطالعات، افرادی که دوران کودکی خود را در محیط های آبی گذراندهاند، از سلامت روان و رفاه بیشتری در زمان بزرگسالی نسبت به سایر افراد برخوردار هستند.
