هوش یک مفهوم روانشناختی پیچیده است که همچنان برای تعریف آن می‌توان به یک جمله مشخص بسنده کرد اما امری که کاملاً روشن و بدیهی است این است که هوش یکی از مهم ترین ویژگی‌های انسانی می‌باشد که توانایی‌ها و استعدادهای ما به آن برمی گردد. برخی از متخصصین معتقد هستند هوش یک عامل کلی می‌باشد اما در مقابل هستند متخصصانی که معتقدند هوش عامل‌های چندگانه دارد و مفهوم کلی و یکپارچه نمی‌باشد و آن را به هفت دسته تقسیم می‌کنند: هوش موسیقی، هوش بین فردی، هوش درون فردی، هوش فضایی، هوش جنبشی، هوش ریاضی، هوش کلامی. در ادامه بیشتر به انواع هوش کودکان می‌پردازیم.
هوش درون فردی
هوش درون فردی به آگاهی ازعواطف، احساسات و هیجانات فرد بر می‌گردد. کودکی که هوش درون فردی بالایی دارد به راحتی می‌تواند آنها را از یکدیگر جدا کند و در موقعیت مناسب به کار بگیرد. این استعداد به کودک کمک می‌کند تا به دقت خود را واکاوی کند و تصمیم بگیرد چه کاری را باید انجام دهد. او می‌داند در زندگی باید چه تصمیمی بگیرد و به چه شیوه ای زندگی کند. به طور کلی هوش درون فردی به شناخت توانایی های خود و آگاهی از احساسات برمی‌گردد. کودک با تشخیص احساسات خوشایند از ناخوشایند می تواند انتخاب کند درگیر باشد یا عقب نشینی کند.
هوش اجتماعی و بین فردی
هوش اجتماعی به تعامل و برقراری ارتباط با دیگران مربوط می‌شود. کودکان با هوش اجتماعی بالا می‌توانند به راحتی با همسالان و یا گروه های سنی بالاتر از خودشان ارتباط برقرار کنند. آنها عموما همدل، سازگار و شنوندگان خوبی هستند. در بین دوستان خود به صلح جویی معروفند. معلم‌های این کودکان آنها را سازگار می‌دانند. کودکان توانایی این را دارند که بتوانند احساسات اطرافیان را به خوبی درک کنند. در گروه‌ها معمولاً نقش رهبر را بر عهده می‌گیرند. این افراد بازی‌های گروهی را بر بازی های فردی ترجیح می‌دهند.
هوش کلامی
این هوش به کودکان کمک می‌کند تا توانایی بیشتری در خواندن کتاب داشته باشند. به همین دلیل این افراد علاقه زیادی به کتاب خواندن دارند و همیشه در کتاب ها به دنبال جواب سوالات خود هستند. آنها معمولاً در یادگیری شعر و داستان استعداد خوبی دارند و دوست دارند با دیگران در مورد آنچه در کتاب خواندند صحبت کنند. این کودکان دایره لغات گسترده‌ای دارند. خیلی خوب قادر هستند صفات خود را توصیف کنند و می توانند نقش معلم را به خوبی اجرا کنند. کودکان با هوش کلامی زبانی بالا نسبت به همسالان خود قوی‌تر عمل می کنند و از قدرت کلامی خوبی برخوردارند. این کودکان می‌توانند هر چیزی را به خوبی توضیح دهند و یا آن را توصیف کنند. معمولاً در بین همسالان خود پرحرف تر شناخته می‌شوند.
هوش منطقی ریاضی
کودکان با هوش منطقی ریاضی در مسائل انتزاعی مانند فیزیک و ریاضی عالی عمل می‌کنند. این کودکان با فعالیت های ذهنی خود به راحتی از پس ریاضیات و اعداد بر میآیند و نسبت به همسالان خود در این زمینه قوی‌تر هستند آنها همچنین به مسائل علمی و علوم علاقه مند هستند ممکن است این کودکان بزرگترهای خود را به واسطه خراب کردن وسایل مختلف و اسباب بازی هایشان عصبانی کنند اما این کار را برای کشف اشیا انجام می‌دهند آنها معمولاً منظم و دقیق هستند و علاقه زیادی دارند که معماها و پازل‌های بسیاری را حل کنند. این کودکان بازی‌های انفرادی را به گروهی ترجیح می‌دهند و احتمالا در آینده مشاغلی چون پزشکی، مهندسی، تحقیق و پژوهش را انتخاب کنند.
هوش موسیقیایی
این کودکان شاید علاقه چندانی به مسائل علمی یا ریاضی نداشته باشند اما در حوزه موسیقی و شعر می‌توانند عالی عمل کنند آنها از توانایی و استعداد های خاصی در یادگیری شعر و تشخیص ریتم ها برخوردارند و به راحتی می توانند در یکی از زمینه‌های موسیقی موفق شوند.
هوش جنبشی حرکتی
این هوش کودکان به قابلیت‌های حرکتی و جسمانی برمی گردد و کودکانی که دارای هوش جنبشی حرکتی قوی تری هستند ممکن است با یک جا نشستن و کار با مداد و کاغذ راحت نباشند اما در مقابل در کارهای پر تحرک و فعالیت های بدنی جسمانی بالا استعداد خوبی نشان دهند. این کودکان عموما در زمان صحبت با دیگران با همه اعضای بدنشان حرف میزنند. از تعادل خوبی برخوردارند و در حرکات ورزشی موفق عمل می‌کنند. کودکان با هوش جنبشی به دلیل هماهنگی بالای حرکتی می‌توانند در ورزش‌هایی مثل اسکیت، اسکی، آکروبات، باله و.. بسیار خوب عمل کنند. ورزشکاران و بدلکاران عموماً باید از هوش جنبشی حرکتی بالایی برخوردار باشند.
هوش طبیعت گرا
کودکانی که نسبت به همسالان شان بیشتر به طبیعت و حیوانات علاقه مند هستند رسیدگی به حیوانات و گیاهان را دوست می‌دارند. تمایل دارند وقت خود را در پارک، باغ یا کوه و چمن زار سپری کنند. از بازی با حیوانات یا صحبت درباره حشرات، دایناسورها و باستان‌شناسی خسته نمی‌شوند. این کودکان با کنجکاوی در محیط می توانند در آینده در رشته‌های زمین شناسی، زیست شناسی، گیاه شناسی و پزشکی عملکرد خوبی داشته باشند. این کودکان تمایل دارند والدینشان فیلم و داستان های مربوط به دایناسورها، کتاب‌های مربوط به حیوانات و یا گیاهان را برایشان تهیه کنند.
هوش فضایی بصری
کودکانی که با هوش فضایی بصری قوی‌تری به دنیا میآیند معمولاً هنرمندانی ذاتی هستند. این کودکان بسیار جزئی نگر و دقیق با قدرت ذهنی بالا از پس تصویرسازی نقاشی به خوبی برمی‌آیند. آنها علاقه بسیاری به رنگ آمیزی، شناسایی رنگ‌ها، عکاسی و درک هنر دارند. این کودکان معمولا دیوار اتاق شان پر از عکس و تصویر می‌باشد. ممکن است به قیچی کردن تصاویر روزنامه و مجله علاقه مند باشند. آنها همچنین از حل مسائل پیچیده معمایی لذت می‌برند. کلاس‌های هنری و خلاقیت مانند انیمیشن، نقاشی، گرافیک، عکاسی تصویرسازی می تواند استعداد این کودکان را تقویت کند.
کلام آخر
آگاهی از هوش کودکان به والدین کمک می‌کند تا در زمینه‌ای که فرزندشان استعداد بیشتری دارد بیشتر وقت بگذارند و برای تقویت هوش‌های دیگر از فعالیت‌هایی که در این زمینه کمک کننده هستند کمک بگیرند. برای سنجش هوش باید از تست‌های معتبر مثل آزمون سنجش هوش وکسلر و تست استنفورد بینه استفاده کرد. نتایج تست‌های هوش و روانشاسی زمانی معتبر است که توسط متخصص اجرا، تفسیر و نمره گذاری شود.
