عوامل اجتماعی در ارزیابی نیازهای بیماران جسمانی بسیار مورد توجه است، به نحوی که هم علائم جسمی مانند درد می توانند تحت تأثیر عوامل اجتماعی باشند و هم این عوامل ممکن است بر درد تأثیر بگذارند و شامل مواردی مانند: وضعیت تأهل، حمایت اجتماعی، گرسنگی، خانه و محیط کار، وضعیت اجتماعی و فعالیت اجتماعی و … می باشد. به عنوان مثال، کسی که به دلیل زندگی خانوادگی یا استرس شغلی تحت استرس بسیار زیادی قرار دارد، ممکن است آستانه تحمل کمتری برای درد داشته باشد. برعکس، اگر یک دوست در کنار بیمار باشد، ممکن است آستانه بالاتری برای درد داشته باشد.
اختلالات روان تنی چیست؟
گاهی اوقات افراد با نشانه‌های فیزیکی درد به پزشک مراجعه می‌کنند اما نتایج آزمایشات و معاینات جسمانی هیچگونه بیماری جسمی را در فرد ثابت نمی‌کند. در این زمان ما شاهد تاثیر درد روانی بر اختلالات جسمانی هستیم. اختلالات روان تنی انواع متفاوتی دارد که می‌تواند به خود بیمار انگاری، اختلال ساختگی، بدریخت انگاری، درد و جسمانی سازی اشاره کرد. همچنین عوامل روانی مانند: استرس و اضطراب می‌تواند سبب شود تا جسم فرد با افزایش ضربان قلب، تعریق، فشار خون بالا، سفت شدن عضلات، معده درد و… روبرو شود.
به بررسی پنج عامل از عوامل روانشناختی تاثیرگذار بر احساس درد می پردازیم. تعبیر درد ذهنی است و تحت تأثیر چندین فرآیند خاص تفکر قرار می‌گیرد:
آگاهی
درد روش بدن برای هشدار دادن ما به خطر است. اگر با چیزی تیز روبرو شویم، احساس درد می کنیم و از آن فاصله می گیریم قبل از اینکه آسیب جدی تری را تجربه کنیم. اگر توجه داشته باشیم و انتظار درد داشته باشیم، ممکن است احساس درد افزایش یابد. یکی از راهکارهای کمک به کاهش شدت درد فرد، دور کردن ذهن بیمار به وسیله مکالمه، شرکت در یک گفت و گو و یا به نوعی سرگرم کردن فرد است. این روش درد را از بین نمی برد، اما تمرکز بیمار بر روی چیز دیگری ممکن است تأثیر آن را کاهش دهد.
تفسیر
چگونگی فکر کردن فرد در مورد درد نیز ممکن است باعث افزایش درد او شود. اگر انتظار بدترین را داشته باشد، آستانه درد اغلب پایین خواهد آمد. همچنین، اگر انتظار داشته باشد که بیماری یا جراحت در یک بازه زمانی مشخص بهبود می یابد، ناامیدی از ادامه آن نیز می تواند تجربه درد را افزایش دهد. برای مقابله با فرایند افکار منفی، فرد باید درک واقعی از وضعیت بیماریش داشته باشد. اگرفرد تمایل به فاجعه سازی دارد، ترسهای او را بپذیرید، سپس در مورد چگونگی توانایی مقابله باترسها حتی در بدترین حالت ممکن با او صحبت کنید.
پاسخ عاطفی به درد
ترس، اضطراب، افسردگی و سایر عوامل روانشناختی ممکن است آستانه تحمل فرد نسبت به درد را کاهش دهد. این علائم عاطفی را درمان کنیم .درمان شناختی رفتاری فرصتی برای شنیده شدن به فرد می دهد و تکنیک های مقابله ای را برای از بین بردن تفکر منفی به او یاد میدهد. مدیتیشن، فعالیت بدنی و گذراندن زمان در خارج از خانه همگی می توانند به افزایش احساسات مثبت کمک کنند که به نوبه خود باعث کاهش احساس درد می شود.
مهارت های مقابله ای
کار با بیماران بر روی مهارتهای مقابله در مراحل ابتدایی بیماری می تواند به کاهش تجربه درد در مراحل بعدی بیماری کمک کند. تلاش های فکری، هیجانی و رفتاری فرد که هنگام بروز درد به منظور غلبه کردن، تحمل کردن و یا به حداقل رساندن عوارض به کار گرفته می شود مهارت مقابله ای نام دارد. مقابله، نیازمند بسیج و آماده سازی نیروها و انرژی فرد است که با آموزش و تلاش به دست می آید برخورداری از عزت نفس، احساس تسلط بر موقعیت و توانایی حل مسأله از این جمله می‌باشد.
ریلکسیشن و آرمیدگی
در این روش با انجام تمرینات آرام سازی سعی بر این داریم که با کاهش تنش ماهیچه‌ای، چرخه اضطراب، درد و تنش شکسته شود و در نهایت درد بیمار کاهش پیدا کند.
درمان درد روانی
عوامل روانشناختی در به وجود آمدن احساس درد و تداوم اختلالات با نشانه‌های جسمانی نقش موثری را ایفا می‌کند. برخی از افراد کمترین نشانه‌های جسمانی را در ذهن خود با سوگیری تفسیر می‌کنند و کوچکترین محرکه مبهم را دلیلی برای بیماری و مشکلات فیزیکی می‌دانند. این استدلال‌های غلط نزدیک به باورشان می‌شود. همچنین الگوهای فکری منفی را فاجعه آمیز برداشت می‌کنند. این افراد معمولاً به درمان مقاومت نشان می‌دهند و برای کاهش علائم آنها باید اضطراب و استرسشان را کمتر کرد. در جلسات روان درمانی بایذ منبع استرس را شناسایی کرد و با تسکین آن، تحمل فرد را برای تحمل بیماری ها بالاتر برد.
نتیجه گیری:
نحوه پرداختن به عوامل روانشناختی تأثیرگذار بر درد و بهبود وضعیت روانی-اجتماعی فرد می تواند در رفع درد عاطفی، روانی و جسمی آنها بسیار تاثیر گذار باشد. در مواجهه با درد حاصل از بیماری، به دنبال راه هایی برای افزایش پشتیبانی اجتماعی فرد باشید. فرد را ترغیب کنید تا به طور منظم با دوستان و خانواده در تماس باشد. روانشناسان، مشاوران و مددکاران اجتماعی با کمک به بیمار در تکنیک های مدیریت استرس و حل مسئله، در پرداختن به عوامل روانشناختی می توانند نقشی کلیدی ایفا کنند. علاوه بر این، جلسات خانوادگی با این متخصصین می تواند به افراد و عوامل مرتبط به خانه و خانواده کمک کند که استرس بیمار را کنترل کند.
مطالب پیشنهادی:
