شب ادراری کودکان (قسمت دوم)

شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن ها جنبه جسمی و برخی دیگر جنبه روحی و روانی دارند. در اغلب موارد کودک با هر دو مسئله درگیر است

شب ادراری کودک

بعضی عوامل از جمله کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک یا کاهش ظرفیت مثانه، عفونت‌های ادراری، عوامل روانی و استرس‌ها می‌توانند موجب شب ادراری کودکان شوند.

شب اداری دو نوع است:

شب ادراری اولیه بیشتر جنبه ارثی دارد و از ابتدا بوده و قطع نشده است.

شب ادراری ثانویه بعدها در اثر یک عامل به وجود می آید. درباره شب ادراری ثانویه حتما باید علت اصلی درمان شود، مانند درمان عفونت ادراری، رفع سندرم‌های خودایمنی و بیماری‌های آلرژیک، درمان بیماری‌های متابولیک مثل دیابت و… .

برای اصلاح این مشکل، قبل از هرگونه دارودرمانی، باید اقدام به رفتاردرمانی کرد و این امر مستلزم همکاری والدین و کودک، هر دو است.

برای درمان این مشکل در کودکان به توصیه های زیر عمل کنید:

۱- مراجعه به پزشک متخصص ارولوژی برای انجام معاینات جسمی و انجام آزمایش های پزشکی (انگل، کلیه، اسفنکترها، مثانه، اوره و…) .

۲- مراجعه به روان پزشک کودک

۳- استفاده از تشک هشداردهنده (زنگ دار) برای بیدار شدن کودک هنگام تخلیه ادرار (این تشک ها را می توانید از داروخانه تهیه کنید).

۴- خوراندن مایعات زیاد مثل آب، چای، آب میوه، دوغ و… به کودک طی روز برای افزایش حجم مثانه.

۵- فاصله بین مراحل ادرار کردن: کودک نباید با فاصله کوتاهی پس از مصرف مایعات ادرار کند و این زمان باید به مرور افزایش یابد.

۶- رعایت رژیم غذایی خاص: کودک نباید از مواد تحریک کننده مثل ادویه جات، فلفل، سرکه، نوشیدنی های گازدار و افزودنی های خوراکی به مقدار زیاد استفاده کند. از خوردن نوشابه‌های دارای کافئین هم جدا خودداری شود.

۷- آموزش آداب توالت: در این زمینه پشتکار و حوصله والدین شرط اول است و باید با روش های شکل دهی رفتار همراه با تشویق و تقویت، این آموزش ها داده شود. تغییر محیط و فضای توالت برای کاهش استرس کودکانی که از رفتن به دستشویی امتناع می کند توصیه می شود. در این ارتباط استفاده از تکنیک های تشویقی ضروری است.

۸- ورزش: در ورزش، بیشتر تحریک و تقویت عضلات مثانه مد نظر است. چند نوع ورزش پیشنهاد می شود:

الف : ورزش دراز و نشست

ب : کودک می ایستد دست هایش را جلو می برد و ده بار می نشیند و بلند می شود (تکرار ۴ بار در روز).

ج : کودک ورزش شنا را ده بار انجام می دهد (حداقل ۴ بار در روز تکرار شود).

۹- چند ساعت پس از آن که کودک خوابید، حتما او را بیدار کنید تا به دستشویی برود. این کار بهتر است ۳ ساعت پس از خواب انجام شود. مراجعه به مشاور روان درمان برای استفاده از تکنیک های تغییر رفتار و شرطی سازی کمک زیادی به کاهش شب ادراری کودک می کند.

۱۰- استرس های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب زا می تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد. باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد. برای این منظور ترس های کودک را شناسایی کنید و برای رفع آن ها با مشاور در تماس باشید. ایجاد آرامش برای کودک به منظور کاهش تنش و استرس یکی از گام های مثبت برای رفع مشکل کودک است. گفتن داستان، حرف زدن با کودکان، بازی با او، تفریح و قرار دادن او در محیط های شاد از عوامل ایجاد آرامش در کودک است.

۱۱- خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است که موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می شود. سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.

۱۲- کودک را در صورت شب ادراری توبیخ نکنید.

۱۳- کاهش و یا مصرف نکردن مایعات پس از ساعت هفت عصر توصیه می شود.

۱۴ ـ قبل از رفتن به رختخواب، حتما کودک را به دستشویی ببرید تا مثانه اش را کاملا تخلیه کند.

۱۵ ـ تشک او را با رویه ضد آب پوشانده و در اتاق از بوگیرها یا خوشبوکننده‌های هوا استفاده کنید تا اگر شب ادراری اتفاق افتاد باعث آزار بیشتر کودکتان نشود.

۱۶ ـ باید به کودک آموزش داد تا به میزان دریافت مایعاتش در شب توجه کند و به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.

۱۷- باید به کودک آموزش داد تا به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.

۱۸ ـ کودک باید در طول روز مثانه را منقبض کند تا بتواند زمان بیشتری ادرار خود را نگه دارد.

۱۹- کودک را متوجه کنید که پس از شام مصرف مایعات را به حداقل برساند تا ادرار کمتری تولید شود. برای این منظور بهتر است که شام کودک بدون نمک باشد.

۲۰- از تنبیه کودک و به کار بردن روش های سخت گیرانه جدا خودداری کنید.

پس از اقدامات فوق در صورت عدم موفقیت برای کنترل شب ادراری می‌توان درمان دارویی را زیر نظر پزشک متخصص شروع کرد، اما باید توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارویی مهم‌تر است، زیرا معمولا با قطع دارو، شب ادراری مجددا عود می‌کند