اولین و درعین حال مهم‌ترین نهاد اجتماعی خانواده است که فرد در آن متولد می‌شود. تعاریف متعددی برای مفهوم خانواده مطرح است. محققان گروه اجتماعی خانواده را گروهی از افرادی تلقی می‌کنند که روابط آن‌ها براساس هم‌خونی شکل می‌گیرد. برخی از جامعه شناسان وجود پذیرش‌های اجتماعی و فرزندپذیری را نیز در تعریف خانواده مطرح می‌کنند.
به طور کلی در جواب خانواده چیست؟ باید بگوییم که خانواده یک واحد اجتماعی است که با ازدواج مرد و زن که دارای اهداف و منافع مشترکی هستند و زیر یک سقف زندگی می‌کنند، شکل می‌گیرد. به‌علاوه فرزندان باعث تکمیل خانواده می‌شوند. با ما همراه باشید تا در ادامه بیشتر با نقش خانواده در زندگی هر فرد آشنا شوید.
بررسی وظایف خانواده در زندگی
خانواده پررنگ‌ترین نهاد اجتماعی به‌شمار می‌آید. در این باره نقل قولی از مایکل جی فاکس وجود دارد که می‌گوید:”خانواده چیز مهمی نیست، همه چیز است.” در واقع مهم‌ترین بخش از زندگی شخصی هر فرد را خانواده او تشکیل می‌دهد.”
این بخش مهم وظایف مهمی را نیز برعهده دارد که در ادامه به این وظایف خواهیم پرداخت:
- ارضا میل جنسی به صورت مشروع
- تولید نسل برای حفظ بقا
- مراقبت و حفظ نسل از خطرات موجود
- پرورش و تربیت نسل
- صمیمیت و همدلی اعضا با یکدیگر و ایجاد رابطه نزدیک همراه با تعامل
- فراهم کردن شرایطی امن برای رسیدن به کمال
- ایجاد آرامش و آسایش
بررسی اهمیت نقش خانواده
اهمیت نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت غیر قابل انکار است. در واقع در زندگی همه افراد نقش و اهمیت خانواده به وضوح به چشم می‌خورد. خانواده اولین مکانی است که به واسطه تولد، ازدواج و حتی فرزندخواندگی وارد آن می‌شویم. ژن مشترک، سبک تربیتی یکسان، روابط صمیمی بین افراد و نقشی که اعضا برعهده دارند، بر شکل‌گیری خصوصیات مشترک تاثیر بسزایی دارد.
اهمیت نقش خانواده در ازدواج
تقریبا همه ما دیده‌ایم که برخی از افراد برای شناخت بهتر از فرد مقابلشان روابط او را با خانواده‌اش بررسی می‌کنند. این موضوع اهمیت نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت را می‌رساند. همچنین خانواده می‌تواند روند ازدواج را آسان‌تر کند. چراکه خانواده با یاددهی مهارت‌ها و استقلال می‌تواند به فرد در تصمیم‌گیری درست کمک کند. اما برخی خانواده‌ها با ایجاد تعارض‌های درونی و بیرونی این امر را مشکل می‌کنند.
افراد برای ازدواج نیازمند شناسایی فرد مقابل هستند. این شناسایی با بررسی رفتار او با خانواده و همچنین بررسی اخلاقیات کلی خانواده فرد مدنظر می‌تواند صورت بگیرد. در نتیجه خانواده یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در ازدواج افراد ایفا می‌کند.
اهمیت نقش خانواده در سلامت روان فرزند
والدینی که دچار اختلالات و مشکلات روحی یا رفتاری باشند این موضوع را به فرزند خود منتقل می‌کنند. برای مثال پدر یا مادری که افسردگی دارد و انرژی کافی برای وقت گذاشتن با فرزند خود را ندارد، باعث می‌شود تا به ارتباط عاطفی کودک آسیب وارد شود. در نهایت کودک هم ممکن است به افسردگی مبتلا شود. البته اختلالات روانی تا حدودی می‌تواند ژنتیکی هم باشد. برای مثال احتمال بروز اختلال اضطرابی یا افسردگی در فردی که سابقه خانوادگی دارد بیشتر است.
نقش خانواده در اعتیاد
خانواده در گرفتار شدن فرد در دام اعتیاد و همچنین ترک آن نقش پررنگی دارد. به‌دلیل ویژگی‌های فرهنگی در ایران تاثیر این امر بیشتر از کشورهای دیگر گزارش شده است؛ چراکه جدایی فرزندان از والدین در ایران خیلی دیرتر از کشورهای غربی اتفاق می‌افتد. تنش و تعارض بین والدین و بی‌اعتنایی به فرزندان از مهم‌ترین دلایل اشتیاق به اعتیاد در بین جوانان است.
نقش خانواده در بروز مشکلات جنسی
بخش مهمی از تربیت جنسی فرزندان را والدین برعهده دارند. همچنین به‌عنوان یکی از مشکلاتی که امروزه جوامع را درگیر خودش کرده است می‌توانیم به ناهنجاری و انحرافات جنسی اشاره کنیم. خانواده‌هایی که وقت بیشتری برای تربیت جنسی نوجوانان خود می‌گذارند، در مقایسه با خانوادههای بی‌تفاوت فرزندان سالم‌تری دارند.
سرکوب کردن افراطی مسائل جنسی یا آزادی‌های جنسی بیش از اندازه می‌تواند باعث بروز اختلالات جنسی شود. در فرهنگ ایرانی برخی از خانواده‌ها به‌صورت مستقیم با فرزند خود در زمینه مسائل جنسی صحبت نمی‌کنند و حیا و خجالت را بهانه می‌کنند. توصیه ما به این خانواده‌ها این است که از مشاوره جنسی برای تربیت صحیح فرزندان خودشان کمک بگیرند.
فرسودگی خانواده چیست؟
زمانی که به‌صورت مداوم دچار احساس خستگی مفرط روحی یا جسمی باشیم، به‌سرعت با هر واکنشی کلافه و عصبی خواهیم شد. همچنین اگر بدون لذت و از سر اجبار کارهای روزمره را انجام دهیم، به اصطلاح دچار فرسودگی شده‌ایم. در این زمان حتی اگر وقت کافی هم برای اعضای خانواده داشته باشیم، ولی خستگی مفرط، حوصله انجام کاری را به ما نمی‌دهد.
در این زمینه نقل قولی از والت دیزنی داریم که می‌گوید:یک مرد هرگز نباید برای تجارت از خانواده خود غافل شود.
خانواده‌هایی که تک والد هستند، امکان بروز فرسودگی در آن‌ها بیشتر است؛ چراکه والد وقت کمتری برای رسیدگی به امور شخصی خودش دارد. حجم سنگین مسئولیت‌های متفاوت می‌تواند فرد را خسته و ضعیف کند. این فرسودگی مخصوصا در این ایام کرونا بیشتر شده است و ما نیز در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
فرسودگی خانواده‌ها در دوران قرنطینه
در این چند ماه اخیر افراد به دلیل شیوع ویروس کرونا مجبور به خانه نشینی بودند. این موضوع برخی از خانواده‌ها را به دلیل وقت گذراندن بیش از اندازه با هم دچار مشکلاتی کرده است. استرس‌های این دوره، مدرسه نرفتن فرزندان، از دست دادن شغل و یا دورکاری می‌تواند برخی از دلایل این موضوع باشد. نکته‌ی مهمی که باید به آن اشاره کرد، این است که فقط بزرگسالان و والدین دچار فرسودگی نمی‌شوند و کودکان هم دچار این موضوع خواهند شد.
فرسودگی در کودکان به شکل اضطراب، مشکلات خواب، افت تحصیلی، انزوا، عدم علاقه به بازی و ارتباط با همسالان خود را نشان می‌دهد. داشتن برنامه‌ریزی مناسب برای کارهای روزمره و تفریحات قابل اجرا در این ایام می‌تواند از ابتلا به فرسودگی پیشگیری کند. مشاوره خانواده بزرگ‌ترین کمک برای پیشگیری و حل این مسائل است.
مشاوره خانواده و انواع آن
مشاوره خانواده ابعاد گسترده‌ای از مباحث را در برمی‌گیرد و مانند یک اورژانس اجتماعی عمل می‌کند. مراکز مشاوره خانواده برای افرادی که امکان مراجعه حضوری ندارند، شرایط مشاوره تلفنی را نیز فراهم کرده‌اند.
[برای اخذ نوبت در مرکز مشاوره شرق تهران شکرانه با شماره‌های داخل سایت تماس بگیرید تا همکاران ما شما را راهنمایی کنند.]
روش درمانی که روانشناس خانواده برای حل مشکلات استفاده می‌کند، خانواده درمانی نام دارد. این روش درمانی به صورت فردی و گروهی انجام می‌شود. برخی از موارد مربوط به خانواده درمانی عبارت است از:
- مشاوره کودک
- مشاوه طلاق
- مشاوره نوجوان
- مشاوره زناشویی
- مشاوره ازدواج
- مشاوره ازدواج مجدد
- مشاوره خیانت همسر
چطور وقت بیشتری را با خانواده سپری کنیم؟
در واقع تعریف خانواده از کنار یکدیگر بودن شکل می‌گیرد. در این باره نقل قولی از میچ آلبوم داریم که می‌گوید:” چسبیدن به خانواده چیزی است که آن را به خانواده تبدیل می کند.”
این امر بدین معناست که باید وقت بیشتری را در خانواده سپری کنیم، اما امروزه به‌دلیل مشغله کاری خانواده نقش کم‌رنگی در زندگی افراد دارد. به‌همین‌علت در ادامه شما را با روش‌هایی آشنا خواهیم کرد تا بتوانید وقت بیشتری را با خانواده سپری کنید.
- برای کودکان وقت بیشتری بگذارید.
- وعده‌های غذایی را باهم بخورید و این را به شکل یک عادت انجام دهید.
- تعمیرات خانه را به کمک هم انجام دهید.
- بعد از شام با خانواده به پیاده‌روی بروید.
- برای اعضای خانواده پیام‌های متنوع بگذارید.
- با هم به مطالعه مشغول شوید.
- احوال پرسی را فراموش نکنید.
- از فرزندان خودتان بخواهید با والدینشان وقت بگذرانند.
- در کنار هم آشپزی کنید و با هم غذای مورد علاقه‌تان را درست کنید.
- هر روز زمانی برای سپری کردن با نوجوانتان کنار بگذارید.
- دوستان فرزندانتان را بشناسید.
- از تکنولوژی‌های جدید برای ارتباط با فرزندان استفاده کنید.
- به دنیای نوجوانان وارد شوید و با آن‌ها گفت گو کنید.
- از خاطرات گذشته خود برای فرزندانتان تعریف کنید.
- گردش‌های هفتگی یا ماهیانه را فراموش نکنید.
- به‌دنبال فرزندان در کلاس‌های مختلف یا مدرسه بروید.
- با والدین چیزهای جدیدی را یاد بگیرید.
- مناسبت‌های مختلف را در کنار هم جشن بگیرید.
- به همسرتان توجه کنید و برایش وقت کافی بگذارید تا احساس خاص بودن داشته باشد.
- با هم ورزش کنید.
- گروه‌های انلاین خانوادگی داشته باشید.
- سرگرمی‌های جدید را با هم امتحان کنید.
- زمان اختصاصی را برای همسرتان بگذارید و در آن زمان تلفن خود را خاموش کنید.
کاربرد اصلی روانشناسی خانواده و علوم مرتبط با آن
روانشناسی خانواده می‌تواند در برطرف کردن مشکلات پیرامون این موضوع کمک بسزایی کند. حال آنکه بسیاری از خانواده‌ها از نقش تاثیر‌گزار روانشناسی خانواده مطلع نیستند و آن را نادیده می‌گیرند. در ادامه با کاربردهای اصلی روانشناسی خانواده خواهیم پرداخت تا بیشتر با اهمیت آن آشنا شوید.
روانشناس خانواده چه کاری انجام می‌دهد؟
روانشناس خانواده برای مشکلات ارتباطی، عاطفی، چالش‌های تربیتی و … بهترین تدابیر و راهکارهای درمانی را ارائه می‌دهد. همچنین او می‌تواند مشاوره خوبی برای افراد، زوجین و خانواده‌ها باشد. از وظایف دیگر روانشناس خانواده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی دقیق مشکلات و معضلات خانواده
- ارائه راه حل مناسب برای حل مسائل خانواده
- افزایش بهداشت روانی خانواده
- افزایش کیفیت روابط خانوادگی و ارائه راهکار موثر
همچنین از علوم مرتبط به روانشناسی خانواده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روانشناسی رشد
- روانشناسی یادگیری
- روانشناسی تربیتی
- جامعه شناسی
- علوم اجتماعی
- مردم شناسی
آگاهی بیشتر در رابطه با بهداشت روان خانواده داشته باشیم
تعریف خانواده با داشتن روابط سالم بین اعضا تکمیل می‌شود. از آنجایی که رفتارهای افراد در خانواده شکل می‌گیرد، ما با داشتن خانوادههای سالم جامعه‌ی سالم‌تری هم خواهیم داشت. فضای خانه و اعضای خانواده اولین و تاثیرگذارترین عوامل بر روی شخصیت ما هستند.
توجه به این نکته بسیار مهم است که کودکان قبل از گوش کردن به پند و اندرز رفتارهای والدین را الگوبرداری می‌کنند. میزان آگاهی خانواده روی رفتار، طرز فکر، عقیده، موقعیت اجتماعی، وضعیت مالی، اندیشه و باور، آرزوها، ایده آل‌ها، آداب رسوم و … تاثیر مستقیم دارد.
تعارضات و اختلافات والدین می‌تواند مشکلات شخصیتی برای فرزند به وجود آورد. همچنین اغلب افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی از خانواده ناسالم برخاسته‌اند. تامین بهداشت روانی به عهده خانواده است و عدم تامین آن آسیب‌های شدیدی به جامعه وارد می‌کند. به‌علاوه همه افراد برای داشتن سلامت روان و بهداشت روان به یادگیری مهارت‌هایی نیازمندند که مشاوره فردی و مشاوره خانواده موثرترین نقش را در این زمینه ایفا می‌کند.
نکاتی برای برای داشتن یک خانواده شاد
از آنجایی که بهداشت روانی خانواده تاثیر مستقیم روی شخصیت افراد می‌گذارد، باید روش‌هایی را پیش بگیریم تا این بهداشت همیشه در بهترین وضعیت خود باشد.
در این باره جرج برنارد شاو نقل قولی دارد که می‌گوید:”خانواده شاد فقط بهشتی زودتر است.”
در ادامه به نکاتی اشاره کردیم تا بتوانید خانواده‌ای شاد با بهداشت روانی بسیار مناسب داشته باشید.
- برقراری روابط سالم بین اعضای خانواده
- توجه به سلامت روحی و جسمی اعضا
- عمل کردن به وظایف با توجه به نقش در خانواده
- مسئولیت پذیری
- گوش دادن به صحبت‌های یکدیگر
- تقویت حس اعتماد بنفس در یکدیگر
- ایجاد حس همدلی و صمیمیت
- تلاش برای شناخت کافی از هم
- انجام فعالیت‌های گروهی
- خودداری از سرزنش کردن یکدیگر
- هماهنگ بودن پدر و مادر با یکدیگر و واسطه قرار ندادن فرزندان
- احترام به عقاید مذهبی و معنوی همدیگر
- پرهیز از توهین و عصبانیت
- توجه و تشویق رفتارهای مثبت
- فراهم کردن شرایط صحبت کردن و تبادل نظر با همدیگر
- کمک گرفتن از یک مشاور متخصص برای یادگیری مهارت‌ها و حل تعارضات
انواع مرزهای خانوادگی و تکینک‌های مرزگذاری
مجموعه قوانینی که مقرر می‌کنند هر نقش در خانواده چگونه رفتار کند را مرزهای خانوادگی می‌گویند. این مرزها می‌تواند شکل جدید به تعریف خانواده بدهد. واضح بودن مرزها درون خانواده یک پارامتر مفید برای ارزیابی میزان عملکرد خانواده به شمار می‌رود. مرزها باید به گونه باشد که اعضا در حین انجام نقش خود اجازه برقراری ارتباط با دیگر اعضا را داشته باشند. در ادامه به چند نوع از مرزهای خانوادگی می‌پردازیم:
- مرز مشخص و بهنجار: در این نوع از مرزبندی اعضا دقیقا نقش خود را ایفا می کنند برای مثال فرزند در روابط زن و شوهری که مربوط به والدین هست دخالت نمی‌کند.
- مرز متداخل و درهم تنیده: در این سبک اعضا در کار یکدیگر دخالت می‌کنند و احساس تعلق بیش از اندازه‌ای حکم فرماست. استقلال فردی هم ازبین می‌رود.
- مرزخشک یا سخت و غیر قابل انعطاف: نقش حمایتی در این نوع از مرزبندی کاملا فلج است. نسبت به احساسات یکدیگر بی‌اعتنا هستند و از فقدان تعلق و حس وفاداری رنج می‌کشند.
تکنیک‌های کمک کننده در مرزگذاری
کودکان با مرزگذاری به دنیا نمی‌آیند و با الگو برداری از روابط اطرافیان مرزبندی‌ها را درونی می‌کنند. والدین وظیفه دارند به صورت واضح مرزها را برای فرزندانشان ترسیم کنند و امور مربوط به آن را به کودک بیاموزند. در ادامه به برخی از تکنیک های کمک کننده در مرزگذاری روابط اشاره می‌کنیم:
- مرز را تعریف کنید: از خودتان بپرسید بهترین مرزبندی بین روابط خانواده چه می‌تواند باشد؟ چه مسائلی را با بقیه اعضا در میان می‌گذارید و چه مسائلی را در میان نمی‌گذارید؟
- کمک گرفتن از تجربه‌های دیگران: گاهی اوقات میتوانید از بقیه بخواهید تا با شما چگونگی مرزگذاری روابطشان در میان بگذارند. همچنین میتوانید در ادامه روابط از آن‌ها کمک بگیرید.
- شناخت دقیق افراد: شناخت دقیق افراد می‌تواند در مرزگذاری شما را راهنمایی کند. صحبت کردن و سپری کردن وقت با افراد دلیلی بر شناخت آن‌ها نمی‌شود. پس برای شناخت کامل‌تر باید به بررسی‌های بیشتری بپردازید.
- پرهیز از شیفتگی هیجانی در روابط: شیفتگی و رفتارهای هیجانی مانند عشق کور است. شیفتگی سبب می‌شود تا فرد فقط ویژگی‌های مثبت را ببیند و ویژگی‌های منفی را به طور کامل نفی کند.
- تعادل داشتن در رفتار: برخی از افراد در برقراری ارتباط سخت‌گیری‌های بیش از اندازه دارند و برخی‌ها بدون هیچ مرزی با هر شخصی وارد رابطه می‌شوند. حفظ تعادل و جلوگیری از افراط و تفریط از نکات مهمی است که باید به آن توجه ویژه شود.
- درجه بندی روابط : میتوانید چند سطح را برای خودتان تعیین کنید و براساس آن عمل کنید. برای مثال سطح یک آشنایی با فرد، سطح دو برقراری دوستی و آشنایی بیشتر، سطح سه دوستی صمیمانه و سطح چهار دوستی صمیمانه و رفت آمد خانوادگی می‌تواند باشد.
- استفاده از خطوط فرضی: به‌صورت فرضی برای خودتان حد و مرز ترسیم کنید. برای مثال هر چیزی که باعث آزار شما می‌شود را بررسی کنید تا در زمانی که رخ داد، بگویید دوست ندارم این را تحمل کنم.
- عدم تجاوز به حریم دیگران: با مرزبندی مشخص شما اجازه نمی‌دهید که کسی از حریمتان گذر کند یا شما را مورد بی‌احترامی قرار دهد. فرزندتان هم با دیدن این مسئله الگوبرداری می‌کند و این مرزبندی را ایجاد خواهد کرد.
نقش اقتصاد در خانواده چیست؟
ارسطو فیلسوف بزرگ، اقتصاد را علم خانه داری می‌داند. هنر اقتصاد خانواده زمانی رخ می‌دهد که بین منابع درآمدی و مخارج تعادل ایجاد شود. همچنین امور اقتصادی یکی از اصلی‌ترین دلایل حفظ بقای خانواده است.
به طور کلی اقتصاد خانواده را می‌توان چگونگی مدیریت و سازماندهی منابع خانه تعریف کرد. نقش منابع مادی به قدری در روند زندگی تاثیر گذار است که امروزه نحوه مدیریت اقتصادی خانواده بخش مهمی از سیستم خانواده به شمار می‌رود.
برنامه ریزی در مخارج و الویت‌بندی خواسته‌ها، کمک گرفتن از تجربه دیگران و مشاور اقتصادی، افزایش سطح دانش و آگاهی اقتصادی، آموزش صحیح مصرف به کودکان و همکاری اعضا با یکدیگر از راه‌های موفقیت اقتصادی خانواده محسوب می‌شود.
بررسی مطالعات مربوط به خانواده
مطالعاتی که در زمینه خانواده انجام می‌شود ابعاد زیادی را دربرمی‌گیرد. برخی از این حوزه‌ها عبارت است از: ازدواج، انتخاب همسر، روابط زناشویی، مشکلات جنسی، تربیت فرزندان، طلاق عاطفی، طلاق و جدایی، اختلافات خانوادگی، روابط بین فرزند و والد، تشکیل خانواده و … که هر یک از این حوزه‌ها نیز ابعاد گسترده‌تری راشامل می‌شوند. در واقع این مطالعات ابعاد زیر را در برمی‌گیرند.
داشتن چندین وجه متفاوت
خانواده یک نهاد چندوجهی به شمار می‌رود که روابط پیچیده‌ای را داراست. در مطالعات خانواده این موضوع باید مورد توجه ویژه‌ای قرار بگیرید تا نتیجه از اعتبار برخوردار باشد. همچنین بررسی خانواده از چندین وجه می‌تواند نتایج بهتری نیز داشته باشد.
توجه به تفاوت‌های زمانی
پویایی و تغییر خانواده در گذر زمان نشان می‌دهد که ایستا نیست و با گذشت زمان دچار تغییر نگرش و تحول می‌شود. دیدگاه‌‌ها و نگرش‌های پنجاه سال پیش با الان متفاوت است. به همین دلیل است که نتایج مطالعات سال‌های قبل را نمی‌توان به امروزه تعمیم داد.
تفاوت‌های فرهنگی
خرده فرهنگ‌ها، آداب و رسوم و سنت‌ها در هر جوامعی با یکدیگر متفاوت است. از همین رو نمی‌توان مطالعاتی که تفاوت‌های فرهنگی را درنظر نمی‌گیرند، معتبر شمرد. در نتیجه تفاوت‌های فرهنگی باید یکی از پایه‌های اصلی مطالعات خانواده باشد.
نتیجه گیری
حال بهتر می‌توانیم به سوال خانواده چیست پاسخ دهیم. خانواده از مجموعه‌ای از افراد تشکیل شده است که افراد به واسطه نسبت خونی یا اهداف مشترک با هم زندگی می‌کنند. اولین و تاثیرگذارترین محیطی که هر شخص در آن قرار می‌گیرد، محیط خانواده است که نقش و اهمیت بسیاری در شکل‌گیری شخصیت او دارد.
در واقع خانوادههای سالم و شاد فرزندانی سالم تربیت می‌کنند. همچنین سلامت افراد در خانواده می‌تواند سلامت جامعه را تضمین کند. بنابراین همه ما برای داشتن خانواده‌ای ایده‌ال تلاش می‌کنیم. مشکلات خانوادگی ابعاد زیادی را دربرمی‌گیرد که برخی از آن‌ها بسیار پیچیده هستند. کمک گرفتن از مشاوره خانواده در حل مسائل و بهبود کیفیت زندگی تاثیر بسزایی دارد.
سوالات متداول
خانواده سالم از چه ویژگی هایی برخوردار است؟
- آزادی بیان
- ابراز احساسات
- مذاکره و گفت و گو در مسائل و دیدگاه‌های متفاوت
- ارتباط واضح و روشن
- سازگاری
- حس اعتماد و اطمینان
- فراهم کردن نیازها
- قوانین قابل انعطاف
- پاسخگویی
خانواده خوب و متعادل چه ویژگی هایی دارد؟
صداقت، عقلانیت، معنویت، محبت، معاشرت، مدیریت، همدلی، صمیمیت و.. از ویژگی‌هایی است که خانواده را به مکانی امن و دلپذیر تبدیل می‌کند.
برای داشتن خانواده‌ای صمیمی و ایده‌ال چه کاری انجام دهیم؟
با نگرشی مثبت به مسائل نگاه کنید. در کنار همدیگر به حل مسائل و مشکلات بپردازید. در گذشته و اتفاقات تلخ درجا نزنید. صبور باشید. نیاز‌های عاطفی را با یکدیگر در میان بگذارید. ابراز علاقه و عشق را فراموش نکنید. از سرزنش همدیگر به شدت بپرهیزید. به هم اعتماد کنید و مسائل را واضح بیان کنید. در تلاش باشید. رفتارهای صحیح را جایگزین رفتارهای غلط بکنید و در این راه از روانشناس خانواده میتوانید کمک بگیرید.
