تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب چیست و چگونه باید با این اختلالات روانی مقابله کرد؟ بهاحتمالزیاد همه شما برای یکبار هم که شده در شرایطی سخت قرار گرفتهاید که در پی آن عکسالعملهای غیر عادی از خود نشان دادهاید.
حمله اضطراب در صورتی ایجاد میشود که شما با یک شرایط استرسزا روبهرو میشوید. این حملات ممکن است بهتدریج ایجاد شوند. اما حمله پانیک به یکباره و بهصورت ناگهانی بروز پیدا میکند. این دو اختلال روانی بدون شک زمانی ایجاد میشوند که شما تحت فشار روانی باشید.
این حملات ممکن است نشان دهنده یک بیماری روانی یا زمینهای نیز باشند. این دو حمله تفاوتهای جزئی با یکدیگر دارند که در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد آنها صحبت کنیم.
تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب چیست؟
امروزه سبک زندگی بهگونهای شده است که احتمال ایجاد حملات اضطراب و پانیک دور از انتظار نیست. تکنولوژی در کنار مزایای بسیار خود در بسیاری از مواقع افراد را تحت فشار قرار میدهد و آنان را به انواع بیماریها و اختلالات روانی مبتلا میسازد.
قبل از بررسی تفاوتهای بین حمله پانیک و اضطراب بهطور جداگانه به بررسی علائم هر کدام از آنها میپردازیم.
حمله اضطراب
اضطراب عامل بسیاری از اختلالات روانپزشکی است که مهمترین آنها شامل موارد زیر میشوند:
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال ترس
- اختلال اضطراب جدایی
- اختلال اضطراب از اجتماع
- آگورافوبیا (ترس از شلوغی) بدون سابقه اختلال هراس
- اختلال اضطراب بعد از سانحه
- اختلال وسواس فکری و عملی
- فوبیا خاص
حمله اضطراب ارتباط مستقیمی با موقعیتها، تجربیات و اتفاقات استرسزا دارد. این حملات بهتدریج بروز پیدا میکنند و در بیشتر مواقع با علائم زیر همراه هستند:
- نگرانی
- ترس
- پریشانی
البته برای تشخیص تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب باید این علائم و نشانهها بهصورت دقیق بررسی شوند. زیرا یک فرد ممکن است دارای برخی از این علائم باشد، در صورتی که فرد دیگر دچار حملات اضطرابی علائمی نداشتهباشد. بنابراین برای تشخیص صحیح این حملات از حملات پانیک باید با یک روانشناس یا رواندرمانگر مشورت کنید.
حمله پانیک
حملات پانیک یکی از اختلالات روانی هستند که برخلاف حملات اضطرابی بهطور ناگهانی و غیر منتظره بروز پیدا میکنند. این حملات همراه با ترس شدید و عمیق رخ میدهند که در بسیاری از مواقع خارج از طاقت افراد است. از جمله علائم فیزیکی بسیار مشهود این نوع حملات شامل موارد زیر میشوند:
- تپش قلب
- تنگی نفس
- حالت تهوع
حملات پانیک با این علائم در دو دسته غیرمنتظره و قابل پیشبینی قرار میگیرند. حملات پانیک غیرمنتظره در بیشتر مواقع بدون علت مشخصی بروز پیدا میکنند و حملات پانیک قابل پیشبینی نیز در اثر عوامل خارجی استرسزا مانند: ترس یا فوبیا خاص رخ میدهند.
این حملات ممکن است در هر زمانی و برای هر کسی رخ دهند. در صورتی که حملات پانیک در چند مورد متفاوت بروز پیدا کنند، احتمال تبدیل آنها به اختلال پانیک بالا است. در این صورت حملات ناگهانی بهصورت مداوم تکرار میشوند و سلامت روان را به خطر میاندازند.
تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب از نظر علائم
حملات پانیک و اضطراب در نگاه اول شاید شبیه به یکدیگر به نظر بیایند و برخی از علائم روانی و فیزیکی مشترکی داشتهباشند. همچنین ممکن است برخی از افراد این دو حمله را بهصورت همزمان تجربه کنند.
بهعنوان مثال با فکر قرارگیری در یک موقعیت استرسزا، بدون شک دچار حمله اضطراب میشوید. اگر در آن موقعیت قرار بگیرید، اضطراب بیش از حد احتمال بروز حمله پانیک را نیز بالا میبرد. علائم جسمی و عاطفی مشترک بین این دو حمله شامل موارد زیر هستند:
- پریشانی
- دلشوره و نگرانی بیش از حد
- ضربان تند قلب
- ترس از مرگ یا عدم کنترل خود
- احساس جدایی از دنیا (واقعیتزدایی) یا جدایی از خود (شخصیت مسخشده)
- احساس درد در قفسهسینه
- تنگی نفس
- گرگرفتگی یا تعریق همراه با لرزش بدن
- احساس خفگی یا حس چیز سفت در گلو
- خشکی دهان
- حس ضعف در اندامها
- حس سوزن سوزن شدن در بدن یا بیحسی
- ایجاد حالت تهوع، شکمدرد، سردرد و سرگیجه
چگونگی ایجاد حمله اضطراب و پانیک
باید بگویم که تشخیص تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب بسیار سخت است و ممکن است، ندانید که دچار حمله اضطراب شدهاید یا پانیک. به همین دلیل با در نظر گرفتن موارد زیر راحتتر قادر به فهمیدن تفاوت این دو حمله روانی خواهید شد.
بررسی علت اضطراب
اضطراب در اثر موقعیت یا شرایط استرسزا ایجاد میشود. حملات پانیک در برخی از مواقع بهصورت غیرمنتظره ایجاد میشوند و ممکن است با عوامل استرسزا ارتباط نداشتهباشند.
میزان پریشانی
یکی دیگر از عواملی که به شما کمک میکند، تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب را تشخیص دهید، بررسی سطح پریشانی است. حمله اضطراب دارای سه سطح خفیف، متوسط و شدید است و ممکن است در طی انجام فعالیتهای روزانه تنها در ذهن اتفاق بیفتد. اما حملات پانیک در بیشتر مواقع دارای علائم شدید و مخرب فیزیکی و عاطفی هستند.
جنگ یا گریز
در زمان رخداد حمله پانیک، بدن با دو عکسالعمل «جنگ یا گریز» روبهرو میشود. در واقع علائم جسمی حملات پانیک از حملات اضطراب شدیدتر هستند.
بررسی سرعت شروع حملات
حملات اضطراب بهتدریج شروع میشوند و مانند حملات پانیک بهطور ناگهانی بروز پیدا نمیکنند.
میزان تاثیرگذاری روی رفتار
یکی دیگر از راههای تشخیص تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب، بررسی تاثیر آنها است. حملات پانیک در اکثر مواقع موجب میشوند که شما نگران و هراسان از بروز مجدد آنها باشید. به همین دلیل این نگرانی روی رفتار تاثیر میگذارد و ممکن است سبب دوری شما از مکانها یا موقعیتهای تاثیرگذار در ایجاد حملات پانیک شود.
علل رایج رخداد حملات پانیک و اضطراب
حملات پانیکی که بهصورت غیرمنتظره ایجاد میشوند، در واقع هیچگونه محرک یا عامل خارجی مشخصی ندارند. اما حملات پانیک و اضطراب مورد انتظار ممکن است در اثر محرکها و عوامل رایج زیر رخ دهند:
- رانندگی پرخطر
- داشتن یک شغل استرسزا
- تجربه از دست دادن یا مرگ عزیزان
- تجربه تروما یا خاطرات ناراحت کننده در کودکی یا نوجوانی
- داشتن فوبیاهایی مانند: آکروفوبیا (ترس از ارتفاع)، آگورافوبیا (ترس از فضاهای شلوغ یا باز) و کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای کوچک)
- مشکلات مالی، خانوادگی یا شغلی
- ابتلا به بیماریهای مزمن یا لاعلاج مانند: مشکلات قلبی، آسم، دیابت، مشکلات روانی، تیروئید و غیره
- مصرف کافئین
- تجربه قرارگیری در موقیعتهای استرسزا و نگرانکننده مانند: مشکلات مالی، خانوادگی یا شغلی
- برخورداری از شخصیت مضطرب
- تجربه دردهای فیزیکی
- ترک یا استفاده از مواد مخدر یا الکل
- مصرف برخی از داروها و مکملها
بررسی تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب به شما کمک میکند که در صورت بروز این حملات قادر به کنترل آنها باشید. موقیعتهای استرسزا افراد را در معرض خطر حملات پانیک قرار میدهد، اما نمیتوان گفت که قرارگیری در هر موقعیت اضطرابآور به این حملات منجر میشود.
نحوه تشخیص حملات پانیک و حملات اضطراب توسط رواندرمانگر
رواندرمانگران یا روانشناسان از طریق زیر قادر به تشخیص این حملات هستند:
- بررسی علائم اضطراب
- اختلالات مربوط به اضطراب
- عوامل ایجادکننده وحشتزدگی
- اختلالات هراس
روانشناسان با مشاهده علائم و انجام آزمایشات متعدد به بررسی سلامت جسمی و روحی افراد دارای این نوع حملات میپردازند. در واقع روند تشخیص حملات اضطراب یا پانیک توسط رواندرمانگران بهصورت زیر است:
- انجام معاینه فیزیکی
- دریافت آزمایش خون
- انجام آزمایشهای مربوط به قلب مانند: نوار قلب
- تهیه یک پرسشنامه روانشناختی برای تجویز دارو و درمان این حملات
مشاوره و رواندرمانی برای کنترل حملات پانیک و اضطراب
با رواندرمانی تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب بهخوبی مشخص میشود. گفتاردرمانی بهترین روش برای تشخیص اختلالات اضطراب و هراس است. رواندرمانگران در جلسات مشاوره، اغلب بهصورت ترکیبی از روشهای رواندرمانی زیر برای مداوای این مشکلات روانی استفاده میکنند:
درمان شناختیرفتاری (CBT)
رواندرمانگران از این طریق به شما کمک میکنند که به شیوهای متفاوت به شرایط نگرانکننده نگاه کنید. در واقع درمان شناختیرفتاری شامل راهحلهای درمانی برای کمک به مدیریت و کنترل محرکهای ایجادکننده حملات پانیک و اضطراب است.
شناخت درمانی
از طریق این روش، به افکار استرسزا غلبه میکنید و با ایجاد یک چارچوب مناسب مانع از بروز اختلال یا حملات اضطراب یا پانیک میشوید.
مواجهه درمانی
یکی دیگر از راههای درمانی این حملات بعد از تشخیص تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب، استفاده از مواجهدرمانی است. در این روش رواندرمانگران به شما کمک میکنند که بهصورت کنترلشده در موقعیتهای پرتنش و استرسزا قرار گیرد و به شیوهای جدید با ترس و اضطراب خود مقابله کنید.
تکنیکهای آرامسازی
این تکنیکها در جلوگیری از ایجاد حمله اضطراب و پانیک بسیار موثر هستند. در ادامه برخی از تکنیکهای آرامسازی را عنوان میکنیم:
- تمرینهای تنفسی
- آرامسازی پیشرونده (روشی غیر دارویی برای ریلکسکردن و آرامکردن عضلات بدن)
- روش بیوفیدبک (روشی درمانی برای کنترل برخی از عملکردهای بدن مانند ضربان قلب)
- تمرین اتوژنیک (تکنیک آرامسازی اعصاب با تمرکز روی قسمتهای متفاوتی از بدن برای مبارزه با اضطراب)
- تصویرسازی هدایتشده در ذهن
سوالات متداول
در ادامه این مطلب توجه شما را به چندین سوال متداول حول محور حملات پانیک و اضطراب جلب میکنیم.
تفاوت بین حمله پانیک و اضطراب چیست؟
حملات پانیک و حملات اضطراب در برخی از مواقع علائم، علل و خطرات مشابهی دارند، ولی حملات اضطرابی با شدتهای خفیف تا شدید رخ میدهند و اغلب بهصورت ناگهانی و غیر منتظره ایجاد نمیشوند. اما حملات پانیک با علائم فیزیکی و احساسی شدیدتری همراه هستند و اغلب بهصورت ناگهانی و غیره منتظره رخ میدهند.
درمانهای خانگی برای کنترل حملات پانیک و اضطراب چیست؟
نفس عمیق بکشید، موقعیت خود را آنالیز کنید، از طریق تمرینات ذهن آگاهی روی مسائل خوشایند متمرکز شوید و از روشهای آرامسازی مانند رایحه درمانی استفادهکنید.
چگونه به حملات اضطراب و پانیک غلبه کنیم؟
برای این کار کافی است، منابع استرسزا در زندگی را شناسایی و سپس آنها را کنترل کنید، افکار منفی خود را متوقف سازید، ورزش منظم داشتهباشید، مدیتیشن یا یوگا انجام دهید، رژیم غذایی سالم تهیه کنید، در گروههای حمایتی از افراد دچار اضطراب یا حملات پانیک عضو شوید، مصرف الکل و سایر مواد مخدر را کاهش دهید.
رواندرمانگران چه داروهایی را برای درمان حملات اضطراب و پانیک تجویز میکنند؟
برخی از داروهای تجویزی در این خصوص شامل موارد زیر میشوند:
داروهای ضد افسردگی شامل: مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکنندههای بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)، مسدودکنندههای بتا، داروهای ضد اضطراب شامل: بنزودیازپینها برای استفاده کوتاهمدت
منبع: www.healthline.com
مطالعه بیشتر:
