ازدواج فامیلی یکی از انواع ازدواج بوده و از قدیمالایام وجود داشته است. خوشبختانه در جوامع امروزی این امر رو به کاهش است اما همچنان در خاورمیانه علیالخصوص کشور خودمان طرفدارانی دارد. این سبک از ازدواج بیشتر در شهرستانها مشاهده میشود. طبق آخرین آمار سازمان وزارت بهداشت کشورمان 3 تا 4 درصد نوزادانی که به دنیا میآیند دچار مشکلات مادرزادی هستند که به واسطه ازدواج فامیلی شکل میگیرد. احتمال نقص مادرزادی و بیماری ژنتیکی حدود دو برابر جمعیت کل ازدواجهای فامیلی میباشد. در جوامع غربی و توسعه یافته این کار منع میشود اما در کشورهای آسیایی این سبک ازدواج فامیلی همچنان رواج دارد و در برخی از جاها هنوز هم از آن استقبال میکنند. در کشورهای اروپایی و شمال آمریکا این نوع ازدواج به صورت قانونی ممنوع شده است. دلایل زیادی وجود دارد که سبب میشود خانوادهها به ازدواج فامیلی سوق داده شوند. در ادامه به دلایل عمده و معایب آن میپردازیم.
دلایل ازدواج فامیلی
شناخت بیشتر
والدین بر این باورند از آنجایی که بر فامیل شناخت بیشتری دارند به واسطه ازدواج فامیلی، ازدواجی موفقتر را شکل میدهند. اما واقعا این موضوع تا چقدر میتواند از بروز آسیبهای احتمالی جلوگیری کند؟ برای داشتن زندگی شاد و موفق باید مهارت آن را بلد باشیم. در غیر این صورت تفاوتی نمیکند که با آشنا ازدواج کنیم و یا غریبه. در صورت نداشتن مهارت زندگی دیر یا زود با شکست مواجه میشویم.
حفظ سرمایه در فامیل
در خانوادههای ثروتمند، افراد بزرگتر فامیل نگران این موضوع هستند که با ازدواج غیرفامیلی ثروتشان در خطر بیافتد. به همین دلیل جوانان فامیل را به عقد هم در میاورند تا از این طریق میراث خود را حفظ کنند.
دلایل قومی و مذهبی
در برخی از قبیلهها و شهرستانها بزرگان جمع علاقه زیادی دارند تا برای مثال دختر عمو و پسر عمو را از بچگی به اسم هم نشان کنند تا در بزرگسالی با یکدیگر ازدواج کنند. جدای رسم و رسومات آنها بر این باور هستند که با این روش و ازدواج زودهنگام جلوی به گناه افتادن فرزندانشان گرفته میشود.
انواع ازدواج با اقوام
ازدواج موازی یا همان ازدواج خویشاوندی به ازدواجی گفته میشود که پسر خاله، دخترخاله، پسردایی، دختردایی، دخترعمه، پسرعمه، پسرعمو و دخترعمو با هم ازدواج کنند. در ازدواج متقابل هم فرزندان این افراد با یکدیگر ازدواج میکنند. در زمانهای گذشته روابط درون خانوادگی پیچیدهتر بوده است و انواع روابط فامیلی شکل میگرفت.
مزایای ازدواج فامیلی
- حمایت خانوادگی و شناخت بیشتر در ازدواجهای فامیلی اتفاق میافتد.
- تناسب خانوادگی و هم طبقه بودن یکی از بهترین مزیتهای ازدواج با آشنایان است.
- تناسب ارزشها، هماهنگی فرهنگ و رسوم خانوادگی سبب پیشگیری برخی از اختلافات احتمالی در آینده میشود.
- طبق مطالعات انجام شده آمار طلاق در ازدواجهای درون فامیلی کمتر است چرا که با طلاق امکان از هم پاشیدگی خویشاوندی و تحت شعاع قرار گرفتن روابط فامیلی وجود دارد.
معایب ازدواج فامیلی
- دخالت اطرافیان در زندگی خصوصی زوجین بسیار زیاد است.
- بیماریهای مادرزادی و مشکلات ژنتیکی از مهمترین معایب این ازدواج محسوب میشود.
- خطراتی مانند مردهزایی و سقط جنین را برای زوجین به همراه دارد.
- خانوادهها از آنجایی که تصور میکنند شناخت کاملی بر فرد دارند دیگر به دنبال تحقیق و مشاوره پیش از ازدواج نمیروند.
الزام مشاوره ژنتیک
آمارها نشان میدهد که مهمترین عامل بیماریهای ژنتیکی و معلولیت ازدواجهای فامیلی است که در ایران روند رو به افزایشی دارد. این شرایط اگر ادامه پیدا کند درصد بالایی از جمعیت دچار معلولیت و یا درصد خفیفی از مشکلات ذهنی و جسمی میشوند. به طور متوسط روزانه 1000 کودک معلول و در سال حدود 350 هزار نوزاد معلول به دنیا میآید.
بیمارهای تالاسمی، اختلالات ژنتیکی، معلولیت جسمانی، مرگ و میر نوزدان، نقص ایمنی، عقب ماندگی ذهنی، شب کوری، بیماری عفونی، معلولیت جسمانی و… تنها برخی از بیماریهایی است که توسط ازدواج فامیلی شکل میگیرد. نوزدانی که با بیماری شب کوری متولد میشوند با افزایش سن و کمبود ویتامین آ ممکن است به مرور زمان بینایی خود را به طور کامل از دست دهند.
افرادی که باید قبل از ازدواج حتما آزمایش ژنتیک انجام دهند:
- افرادی که نسب خونی و فامیلی با یکدیگر دارند.
- مردانی که بالای 40 سالگی ازدواج میکنند.
- افرادی که به اختلال ژنتیکی ضعیف بودن چشم مبتلا هستند.
- زنان بالای سی سال و زیر 18 سال که قصد ازدواج دارند.
- افرادی که اقوام درجه یک آنها به اختلال ژنتیکی مبتلا هستند.
- افرادی که مشاغل پرخطر دارند. مانند کارکنانی که در رادیولوژی و یا سونوگرافی کار میکنند.
سوالات متداول در این زمینه
پرخطرترین ازدواج درون فامیلی کدام است؟
ازدواج دخترخاله با پسرخاله از نظر ژنتیکی امری بسیار خطرناک است و مشکلات پیچیدهای را به وجود می آورد.
سلامت فرزند اول تضمین کننده سلامت فرزند دوم است؟
برخی از افراد بر این باورند زمانی که فرزند اولشان بدون هیچ گونه مشکل ژنتیکی به دنیا میآید، به این معنی است که عدم مشکلات ژنتیکی دارند. با این که تولد هر فرزند مستقل است و عواملی بر روی آن تاثیر میگذارد. بنابراین نیاز است اقدامات لازم را قبل هر بار بچه دار شدن انجام دهند.
سخن آخر
ازدواج با خویشاوندان یکی از انواع ازدواج است که در کشورهای خاورمیانه بیشتر دیده میشود. این سبک ازدواج در جوامع غربی مانند کشورهای اروپایی و شمال آمریکا به صورت قانونی ممنوع اعلام شده است. برخی از والدین به دلایل متعددی تمایل دارند فرزندانشان ازدواج درون فامیلی انجام دهد اما متاسفانه معایب و عوارض آسیب زننده این نوع ازدواج بسیار زیاد است. مشاوره خانواده به والدینی که اصرار بر ازدواج فرزندشان با یکی از اقوام خودشان دارد شدیدا توصیه میشود. چرا که با آگاهی بیشتری در این زمینه تصمیم گیری میکنند. همان طور که در متن بالا به آن اشاره شد شناخت پیش از ازدواج برای شروع زندگی مشترک بسیار نیاز است و افراد صرفا به این دلیل که با فامیل خود ازدواج میکنند، نباید در امر شناخت فردی کوتاهی کنند. مشاوره ژنتیک هم علاوه بر مشاوره روانشناسی برای ازدواج فامیلی امری ضروری محسوب میشود.
