اختلالات خوردن در ۴ قالب دسته‌بندی می‌شود که شامل بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی، پرخوری دوره‌ای (binge-eating) و اختلالاتی است که در هیچ یک از این ۳ مورد قرار نمی‌گیرد (EDNOS). اختلالات خوردن انواع مختلفی دارد، اما در ادامه ۴ نوع که در سراسر دنیا شایع‌تر است آمده‌است.
.
بی‌اشتهایی عصبی
این نوعی اختلال خوردن است که معمولا در زنان رخ می‌دهد. افرادی که دچار این اختلال هستند عموما از چاق شدن وحشت دارند. آنها با این‌که واقعا گرسنه هستند از خوردن عذا اجتناب می‌کنند یا میزان خوراکی را به شدت محدود می‌کنند. آنها خودشان را چاق می‌بینند اما در واقع خیلی لاغر هستند.
نشانه‌ها و علائم
– حساسیت نسبت به آب و هوا / دمای هوای پایین، فرد به آسانی بیمار می‌شود
– ورزش مداوم برای حفظ وزن “ایده‌آل”
– نداشتن دوره‌ی قاعدگی
– ریزش مو و خشکی پوست
– داشتن روحیه‌ی بد در اغلب اواقت و دشواری تمرکز
اکثر موارد بی‌اشتهایی عصبی به صورت سرپایی درمان می‌شود اما موارد حاد با مراقبت بیمارستانی کنترل می‌شود. هدف از این کار این است که بدون خطر دوباره به وزن ایده‌آل برگردند. از این گذشته، پزشکان با روان‌درمانی و توصیه‌های خوراکی و تغذیه‌ای او را متقاعد می‌کنند که روش غلطی برای زندگی در پیش گرفته است. درمان بی‌اشتهایی عصبی یک‌باره امکان‌پذیر نیست. بهبودی کامل چندین سال طول می‌کشد.
پرخوری عصبی: درست مانند دلایل بی‌اشتهایی عصبی، علت اصلی پرخوری عصبی با قطعیت مشخص نیست. عوامل بسیاری می‌تواند ریسک ابتلای فرد را به این اختلال افزایش دهد. عوامل محرک شامل این موارد است:
– مشکلات روانی، از قبیل عزت نفس پایین، اختلال اضطراب، افسردگی، کمال‌گرایی، استرس پس از سانحه و اختلال وسواس فکری عملی.
– جنسیت. پرخوری عصبی اغلب در زنان مشاهده می‌شود تا مردان.
– وراثت. اگر خواهر و برادر یا والدین‌تان دچار اختلال پرخوری عصبی هستند، خطر ابتلای شما به همان اختلال بیش‌تر است.
– مطالبات اجتماعی. مثلا نوجوانانی که احساس می‌کنند باید وزن کم کنند اما روی دوستان‌شان تاثیر گذاشته‌اند.
– مقتضیات حرفه‌ای. مثلا یک مدل که باید بسیار لاغر باشد یا ورزشکارانی که وزن‌شان را به دقت کنترل می‌کنند.
علامت پرخوری عصبی باشد، از جمله:
– همیشه بعد از غذا به سرویس بهداشتی می‌رود تا بالا بیاورد (البته این بارها انجام می‌شود)
– ورزش بیش از حد
– تغییر در ظاهر مانند تورم گونه‌ها یا فک، پارگی رگ‌های خونی در چشم، آسیب به مینای دندان
– پایبندی بیش از حد به تلاش‌های کاهش وزن یا شکل ظاهری بدن
روش‌های درمان بیماران مبتلا به پرخوری عصبی به شرح زیر است:
– درمان‌های روان‌شناختی (روان‌درمانی) توسط روان‌پزشک برای کنترل اختلال رفتاری
– داروهای ضد افسردگی اغلب می‌تواند به کنترل پرخوری عصبی کمک کند، هرچند بیمار افسرده به نظر نمی‌رسد. اما اگر دارو قطع شود باعث بازگشت پرخوری عصبی می‌شود.
پرخوری عصبی
مانند بی‌اشتهایی و پرخوری، هیچ‌کس با اطمینان کامل نمی‌داند علت اختلال پرخوری دوره‌ای چیست. اما یک چیز قطعی است، افرادی که اختلال پرخوری دوره‌ای دارند معمولا به مدت طولانی افسرده بوده‌اند. این‌که افسردگی سبب اختلال پرخوری دوره‌ای می‌شود یا برعکس، یا این دو رابطه‌ی علت و معلولی دارند هنوز با قطعیت مشخص نیست.
ممکن است محرک پرخوری هیجان‌هایی مانند شادی، خشم، ناراحتی، یا بی‌حوصلگی باشد. با این حال بسیاری از آدم‌ها ادعا می‌کنند پرخوری دوره‌ای در هر حالت روحی که باشند رخ می‌دهد. هم‌چنین مشخص نیست آیا رژیم گرفتن با پرخوری دوره‌ای در ارتباط است یا نه. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌است حدود نیمی از افرادی که مبتلا به اختلال پرخوری دوره‌ای هستند قبل از آغاز رژیم یک دوره پرخوری داشته‌اند. متخصصان نیز گفته‌اند اختلال پرخوری دوره‌ای معمولا در میان ورزشکاران رقابت‌پذیر، از جمله شناگران یا ژیمناستیک‌کارها دیده می‌شود که برای جلب نظر جامعه تناسب اندام “ایده‌آل” خود را حفظ می‌کنند.
درمان
اساسا برای تمام اختلال‌های خوردن یک درمان ساده وجود دارد، و بهبودی آن امکان‌پذیر است. علائم اختلال‌های خوردن از طریق ترکیبی از درمان، آموزش تغذیه و مراقبت پزشکی قابل کنترل یا رفع است. متاسفانه از هر فرد مبتلا به اختلال خوردن فقط یک نفر درمان می‌شود، اما باید فرآیند صحیح بهبودی را طی کند.
۱. روش‌های درمانی
عموما هدف از این درمان‌ها این است که به فرد کمک کنیم به وزن سالم برگردد، تمام مشکلات روانی مربوط به اختلال رفع شود، و رفتار یا افکار منفی که در اختلال خوردن نقش دارد کاهش بیابد. درمان باید تمام جوانب اختلال، از جمله مولفه‌های روانی و پزشکی را در بر بگیرد. شاید برای پیشگیری از بازگشت اختلال روش درمانی مداوم لازم باشد.
۲. درمان به روش شناختی رفتاری
روش درمانی شناختی رفتاری (CBT) یک درمان برای مولفه‌ی پزشکی اختلال‌های خوردن است. این نوع درمان بسیار سازمان‌یافته است و اغلب مستلزم ۱۰ تا ۲۰ جلسه است. این کار را می‌توان به تنهایی یا به همراه خانواده انجام داد. روش درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر هدف است و روی تغییر الگوهای فکری ناسالم تمرکز دارد. CBT روش ارجح برای درمان اختلال‌های خوردن است و اغلب با گزینه‌های درمانی دیگر ترکیب می‌شود.
۳. مشاوره‌ی تغذیه
مشاوره‌ی تغذیه یک مولفه‌ی مهم در درمان اختلال‌های خوردن است. کسی که از اختلال خوردن رنج می‌برد از رژیم غذایی سالم برداشتی تحریف‌شده دارد، برای همین مشاور تغذیه کمک می‌کند فرد برنامه‌ی غذایی داشته‌باشد که حفظ وزن سالم را برای او امکان‌پذیر کند. متخصصان تغذیه می‌توانند به تثبیت عادت غذا خوردن نرمال کمک کنند. شاید رژیم غذایی تحت نظر پزشک برای بیماران لاغر یا چاق مفید باشد. این نوع مشاوره بخش مهمی از بهبودی و موفقیت درازمدت است.
۴. روان‌درمانی
روان‌درمانی می‌تواند به آدم‌ها کمک کند علت‌ها و فرآیندهای فکری را که پشت اختلال خوردن است، کشف کنند، و مسیر بهبودی را نیز بیابند. هم‌چنین روان‌درمانی می‌تواند روابط را بهبود دهد و به شما یاد می‌دهد با استرس کنار بیایید و تکنیک‌های حل مسئله را بیاموزید. روان‌درمانی در درمان هر اختلالی، از قبیل افسردگی یا اضطراب، که می‌تواند در اختلال‌های خوردن نقش داشته‌باشد، اهمیت دارد.
۵. درمان با مراقبت‌های پزشکی
بسیاری از بیماران در شروع درمان بسیار لاغر هستند، تا جایی که ممکن است مراقبت‌های پزشکی ضروری باشد. ممکن است علائم اختلال‌های خوردن به سرعت جان فرد را به خطر بیندازد، و نخستین و مهم‌ترین گام در درمان رساندن فرد به وزن لازم و درمان مشکلات جدی سلامتی است.
۶. روش درمانی مبتنی بر خانواده
روش درمانی مبتنی بر خانواده موثرترین درمان برای کودکان و نوجوانانی است که نشانه‌های اختلال پرخوری در آنها دیده می‌شود. در این روش درمانی فرض می‌شود خانواده نیز در رژیم و عادت‌های فرزند مشارکت می‌کند، و کل خانواده را برای حمایت از کودکان مبتلا به اختلال خوردن آموزش داده می‌شود.
۷. دیگر روش‌های درمانی
در درمان اختلال‌های خوردن می‌توان برای کاهش وسواس فکری نسبت به غذا، ورزش یا تصویر بدن از دارو استفاده کرد. هم‌چنین برای درمان مشکلات روانی که شاید ریشه‌ی اختلال‌های خوردن باشد می‌توان از دارو استفاده کرد. ممکن است این داروها شامل داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب باشد. در برخی موارد شاید بستری شدن در بیمارستان از نظر پزشکی ضروری باشد.
دیگر اختلالات خوردن (EDNOS)
EDNOS یک اختلال خوردن است که سبب دشواری شدید یا نقصان می‌شود، اما معیارهای دیگر اختلال‌های خوردن را ندارد. از جمله:
۴. بی‌اشتهایی عصبی غیرمعمولی
۵. پرخوری عصبی (با تعداد رفتارهای کم‌تر)
۶. اختلال پرخوری دوره‌ای (با موارد وقوع کم‌تر)
۷. سندروم پرخوری شبانه (مصرف بیش از حد غذا در شب)
۸. اختلال پاکسازی ( پاکسازی بدون پرخوری دوره‌ای)
۹. اختلال اجتناب از/ محدود کردن مصرف خوراکی:
– عدم مصرف غذا به مقدار کافی که پیامدهای تغذیه‌ای جدی دارد، اما ویژگی‌های روانی بی‌اشتهایی عصبی را ندارد.
– علت آن ترس از استفراغ یا دوست نداشتن بافت‌های غذاها است.
۱۰. پیکا: مصرف مداوم مواد غیرخوراکی که بخشی از هنجارهای فرهنگی نیست.
۱۱. اختلال نشخوار: برگشت غذا پس از بلعیده شدن. غذایی که برمی‌گردد اغلب دوباره بلعیده می‌شود یا بیرون ریخته می‌شود.
۱۲. اختلال تغذیه یا خوردن نامشخص (EDNOS)
– وقتی رفتارها با علائم دیگر اختلال‌های خوردن هم‌خوانی ندارد اما هنوز سبب مشکلات بالینی حاد می‌شود.
– وقتی پزشک در شرایط اورژانسی به خاطر کمبود اطلاعات نمی‌تواند ارزیابی کند که آیا فرد معیارهای یک اختلال دیگر را دارد یا نه.
این ۱۲ اختلال خوردن در سراسر دنیا بسیار آشنا است. برای پیشگیری از این نوع اختلال‌ها رژیم‌های غذایی سالم بهترین روش است.
