در روانشناسی، از روش های مختلفی برای درمان استفاده می شود. علاوه بر روان درمانی فردی که همه آن را می شناسند، از حدود ۷۰-۶۰ سالِ پیش، مکتب ها و روش های تازه ای مثل گروه درمانی، خانواده درمانی، انرژی درمانی، هیپنوتیزم و… شکل گرفته که هر یک، ابعادِ مثبت و منفی ، موافقان و مخالفان خودشان را دارند.
گروه درمانی به عنوان یک اصطلاح کلی برای نشان دادن انواع مختلفی از گروهها به کار رفته است. واژه ی درمانی به درمان انواع اختلالهای رفتاری و هیجانی اشاره نمی کند، بلکه در مقابل هدف کلی گروه درمانی افزایش آگاهی افراد از خودشان و دیگران و کمک به انها در جهت روشن ساختن تغییراتی است که در زندگی مایل اند بدانها دست یابند و فراهم ساختن ابزارهای لازم برای انجام این تغییرات. مشارکت کنندگان از طریق تعامل با دیگران در یک محیط مطمئن و پذیرنده، این فرصت را پیدا می کنند که رفتارهای جدید را تجربه و بازخورد صادقانه ای را از دیگران راجع به اثرات رفتارشان دریافت کنند. در نتیجه افراد می آموزند که نسبت به دیگران چگونه برخورد کنند.
پیشینه گروه درمانی از چه زمانی شروع شد؟
گروه درمانی یکی از روشهای درمان است که در طول دوره جنگ جهانی دوم رایج شد. در آن زمان تعداد روانشناسان و متخصصان به اندازه‌ای نبود که تمام افرادی که دچار اختلالات روانی و مشکلات سلامت روان شده بودند را بتواند به صورت فردی درمان کنند. به همین دلیل به صورت گروهی افراد را درمان می کردند.
اصول گروه درمانی
- ترویج دادن امید
- القای درک متقابل
- ارائه اطلاعات
- خیرخواهی
- رفتار های تقلیدی مثبت
- افزایش مهارت های اجتماعی
- خودشناسی
- دریافت بازخورد
- بازسازی مشکلات کودکی
- سرعت بخشیدن به درمان
قوانین گروه درمانی
- رازداری
- تعهد به شرکت در جلسات درمانی
- عدم ایجاد رابطه عاطفی و دوستی صمیمی خارج از جلسات با اعضای گروه
- عمل نکردن به تمرینات و صحبت ها
- شرکت کردن مرتب در جلسات
گروه درمانی چه ویژگی هایی دارد؟
در گروه درمانی عوامل ناهشیار و گذشته ی فرد و بازسازی جنبه های اصلی شخصیت مورد توجه قرار می گیرد. بنابراین، طول مدت گروههای درمانی در مقایسه با روشهای دیگر به مراتب بیشتر است. هر یک از اعضا مشکلات خود را در گروه مطرح می کنند. بازخورد و مشکلات دیگر اعضا را نیز می شنوند و در مورد آنها نظر، احساسات و افکار خود را بیان می کنند. در نتیجه این تعاملات،اعضای گروه در روند ایجاد تغییرات به یکدیگر کمک می کنند و روانشناس نیز به عنوان عضو تسهیل گر و بی طرف مسائل گروه را در مسیر مناسب و تا رسیدن به بینش هر یک از اعضا نسبت به مشکل خود هدایت می کند. مشکلات و مسائلی که با استفاده از گروه درمانی قابل هستند گسترش وسیعی دارند استفاده منظم از گروه ها در روان درمانی پدیده نسبتا تازه ای است.
مراحل طبیعی در فرآیند گروه درمانی
در آغاز تشکیل گروه ، گروه هنوز کاملا روشن نشده است. به درمانگر وابسته است چرا که درمانگر را بوجود آورده و ادامه فعالیت گروه به نظر اعضاء گروه به درمانگر ارتباط دارد. اعضاء گروه در انتظار راهنمایی و دستور العمل درمانگر هستند. در نظر آنها درمانگر شخصی با معلومات و متخصص است و اعضاء خود را وابسته به درمانگر احساس می کنند و نیز تلاش می کنند رفتارهای مناسب داشته باشند تا بتوانند در گروه ماندگار شوند، هر چند آگاهی کامل از اهداف گروه ندارند. در مرحله دوم وابستگی تغییر شکل می دهد و گروه یاد می گیرد که وابسته به درمانگر نباشد و مسئولیت پذیر باشد.
در مرحله سوم صمیمت بیشتری بین گروه ایجاد می شود. احساسات خود را بیان می کنند و واکنشهای مناسب در مقابل احساسات دیگران نشان می دهند. درمانگر در جلسه درمان حضور دارد، اما تنها اداره کننده جلسه نیست. سعی می کند به عنوان یک عضو گروه انسجام جلسه را حفظ کند. و از تکنیکهای مختلف در مورد اعضاء گروه و واکنشهای آنها استفاده کند. دفاتر مشاوره دانشگاهها, در اغلب مراکز ، خدمات مشاوره گروهی نیز ارائه می دهند. هر گروه توسط یک روانشناس یا یک متخصص مشاوره هدایت می شود. بعضی از موضوعات ویژه این گروهها اضطراب امتحان یا اداره استرس می باشد. بعضی از گروههای مشاوره ای حالت عمومی داشته و به شرکت کننندگان کمک می کند تعداد زیادی از مشکلات شخصی, شامل احساس افسردگی, اضطراب افراطی, نگرانی, مشکلات مربوط به احساس ارزشمندی و مشکلات ارتباطی را حل و فصل نمایند.
چه چیزی در یک مشاوره گروهی رخ می دهد؟
عموماً ، گروهها از ۴ الی ۸ نفر که بطور منظم هفته ای یکبار به مدت ۱ تا ۵/۱ ساعت دور هم جمع می شوند, تشکیل می شود. حضور کامل در تمام جلسات از آغاز تا پایان هر جلسه بسیار مهم است. در جلسات گروهی، شرکت کننده ها درباه علائق شان بحث می کنند. در بعضی از گروهها, مشاور ممکن است با هر شرکت کننده بصورت فردی کار کند در حالی که نظر تعداد معدودی از سایر افراد گروه را نیز جویا می شود. در صورتیکه گروههای دیگر عمدتاً بر مشاهدات و مباحث بین شرکت کنندگان و مشاور استوار هستند و مشاور در مواقع لزوم جهت تسهیل کار, مشاوره هایی را ارائه می دهد.
در حالی که مشکلات افراد متفاوت است چگونه گروه می تواند برایم مفید باشد؟
هر فرد موجودی منحصر بفرد است و بنابراین علائق اش نیز منحصر به فرد است. با این همه به عنوان موجودات انسانی ما اشتراکات فراوانی نیز داریم (ما همگی در خانواده ها رشد و تحول را آغاز می کنیم, همه ما به یک شیوه نسبت به ضربه ها واکنش نشان می دهیم, همه ما در اساس از توانایی رشد و تغییر یکسانی بخورداریم)و تجربیات ما نشان می دهد گرچه مشکلاتی که افراد با آنها وارد مشاوره می شوند، می توانند متفاوت باشند اما علل زیربنایی ایجاد کننده این مشکلات در اغلب موارد مشابه هستند.
در نتیجه می توانیم عادات و رفتارهای جدیدی را یاد بگیریم که به موفقیت بیشتر ما کمک نمایند. گرچه عجیب به نظر می رسد که فکر کنیم چیزهایی را که در مورد خود نمی دانیم ولی تجارب نشان می دهد که بسیاری از عادات و الگوهای رفتاری مشکل زای ما چیزهایی هستند که در زندگی خودمان انجام می دهیم ولی آنها آنقدر حالت خودکار پیدا کرده اند که حتی نمی توانیم فکر کنیم که شاید حاصل یادگیری بوده و اختیاری باشند.
سخن آخر
در حالی که مشاوره فردی در مورد مشکلات شدید خاص بسیار مفید است, تجارب نشان می دهد که گروه درمانی حتی در اغلب موارد درباره بسیاری از مشکلات مفیدتر است. در مشاوره گروهی ما این فرصت را پیدا می کنیم که بفهمیم بسیاری از رازهای وحشت زا و جنبه های نفرت انگیز خودمان در واقع تجارب معمول انسانی هستند و این باز شناسی بسیار کمک کننده است. شرم و خجالت بسیاری از مردم را از منافع انواع گروه درمانی محروم می کند. غلبه بر احساسات مربوط به این جنبه از خودمان بخش مهمی از زندگی و موفق تر شدن حیاتمان است. گروه درمانی در این رابطه بسیار سودمند است.
مطالب پیشنهادی:
