لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان نوعی اختلال در گفتار و معمولی سخن گفتن است و میتواند شکل‌های متفاوتی داشته باشدکه در آن روانی کلام مختل شده و فرد مبتلا نمی تواند به طور پیوسته صحبت کند.
لکنت زبان میتواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد.
برخی افراد چند حرف اول کلمه را تکرار می‌کنند و یا آن را می‌کشند.
بعضی اوقات نیز توقف کامل صحبت و یا حذف تلفظ یک کلمه را شامل می‌شود.
بعضی نیز صحبت خود را با صداهای نامتعارف قطع می‌کنند.
اولین نشانه های لکنت زبان زمانی ظاهر می شوند که کودک ۱۸ تا ۲۴ ماه دارد.
البته امکان دارد در هر سنی رخ دهد اما بین کودکانی که در حالت یادگیری و جمله‌سازی هستند رایج‌تر است و بیشتر پسران دچار این اختلال می‌شوند. قطعا والدین از لکنت زبان فرزندشان ناراحت و ناامید می شوند، ولی این مرحله کاملاً طبیعی است و باید صبر پیشه کرد تا این دوره بگذرد.
در سنین ۶ تا ۷ سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه می‌باشد به لحاظ ویژگی‌های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی می‌باشند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان می‌شوند.
علت لکنت زبان چیست؟
علت لکنت زبان به‌طور دقیق مشخص نیست. هیچ مدرک علمی برای اثبات این که ترس و اضطراب باعث لکنت شود وجود ندارد. با این حال لکنت در موقعیت‌های پراسترس تشدید می‌شود.
لکنت معمولا به‌طور ناگهانی شروع نمی‌شود و معمولا طی یک دوره‌ی چندهفته تا چندماهه با تکرار اصوات، کل‌کلمات اول عبارت یا کلمات طولانی بروز می‌کند.
به‌تدریج این تکرارها بیشتر و بیشتر می‌شود و سرانجام فرد در اکثر کلمات یا عبارات مهم دچار لکنت پایدار می‌شود. پنجاه تا هشتاد درصد موارد لکنت خود به خود بهبود می یابند. لکنت هرچه زودتر تشخیص داده شود و اقدامات درمانی انجام شود امکان بهبودی بالاتر می رود.
لکنت ممکن است با دوره‌های بهبود موقت و نسبی و عود و تشدید همراه باشد. ممکن است افراد دچار لکنت در طی خواندن از روی کتاب، آوازخواندن و یا صحبت‌کردن با حیوانات خانگی یا اشیای بی‌جان لکنت نداشته باشند.
افراد مبتلا با ترس لکنت خود را پیش‌بینی می‌کنند و از کلمات، اصوات و موقعیت‌ها می‌ترسند.
از برخی کلمات، اصوات یا موقعیت‌هایی که لکنت در آن‌ها قابل پیش‌بینی است اجتناب می‌کنند. ممکن است در حین صحبت پلک بزنند ولی یا فک‌شان بلرزد.
اگر کودک از ابتدا به خوبی صحبت می‌کرده و مشکل گفتاری نداشته است اما چند هفته یا چند روز است که لکنت پیدا کرده است، علت آن میتواند روانشناختی باشد که بهتر است توسط روانشناس بررسی شود.
- اضطراب کودکان، نگرانی، ترس ناشی از جروبحث والدین و ناامن بودن فضای تربیتی خانه از جمله علل روانشناختی لکنت ناگهانی زبان می‌باشد.
- ژنتیک؛ در حدود ۶۰ درصد از تمام کسانی که دچار لکنت زبان هستند در اقوام نزدیک‌شان افراد مبتلا به لکنت زبان وجود دارند.
- مشکل در فرایندهای مغزی؛ این افراد در فرایند تکلم و در تعامل پیام‌های مغزی با ماهیچه‌ها و اندام‌های مورد نیاز در گفتار مشکل دارند.
- عارضه‌های گفتاری و زبانی و تاخیرهای شناختی، سرعت زیاد حین تکلم و افزایش دامنه لغات در کودک نیز میتواند از دلایل عمده این مشکلات گفتاری باشد.
درمان لکنت زبان
درمان لکنت شامل تمرینات تنفسی، فنون آرامش‌بخشی( آرمیدگی) و ” گفتاردرمانی” است.
لکنت درمان دارویی ندارد ولی در صورت وجود علائم یا اختلالات همراه مثل اضطراب و افسردگی می‌توان از دارو استفاده کرد.
اصلی‌ترین و موثرترین روش درمانی لکنت ” گفتاردرمانی ” است. توصیه می‌شود گفتاردرمانی در اولین فرصت ممکن شروع شود تا ضمن بهبود سریع‌تر از بروز عوارض درازمدت لکنت پیش‌گیری شود.
باید توجه داشته باشیم که انتظار بیش از حد از کودکان مبتلا به لکنت ممکن است تنش را برایشان بالا ببرد و سبب تشدید لکنت شود پس تحت فشلر قرارشان ندهید.
خانواده چه کمکی میتواند بکند؟
- مواظب باشید در مواقعی که کودکتان با لکنت زبان صحبت می‌کند، دلیل این گونه صحبت کردن را از کودک نپرسید یعنی به او نگویید که چرا این طوری صحبت می کنی؟
- اگر فرزندتان لکنت دارد باید بدانید، زمانی که عصبانی می‌شود نمی‌تواند احساسات و هیجانات خود را به صورت روشن و به درستی بیان کند در نتیجه جیغ می‌کشد. پس زمانی که عصبانی می‌شود، او را درک کنید، آرامش خود را حفظ کنید و از تذکر، تهدید، توهین و … استفاده نکنید.
- از کودکتان نخواهید که همیشه دقیق و درست صحبت نماید.
- کودکتان را مورد انتقاد قرار ندهید.
- کودک را تصحیح نکنید.
- بین صحبت کردن کودک صحبت‌هایش را قطع ننمایید.
- به کودک نگویید که قبل از صحبت کردن فکر کند.
- هنگام صحبت کردن با کودکتان به آرامی با وی صحبت کنید.
- مواظب باشید به خاطر مشکلات گفتاری او، تسلیم خواسته‌های غیر منطقی او نشوید.
- محیطی لذت‌بخش و آرام برای صحبت کردن ایجاد کنید.
- با توجه کامل به صحبت کردن با او بپردازید.
- هنگام شام او را در مکالمه خانوادگی دخالت دهید.
- از روش صحبت کردن او انتقاد نکنید و به او برای صحبت کردن درست فشار نیاورید.
