آزمون بندر گشتالت و کاربرد آن برای ارزیابی شخصیت کودکان و بزرگسالان
تست بندر گشتالت یک آزمون دیداری-حرکتی محسوب میشود که از اعتبار بالایی در علم روانشناسی برخوردار است. این آزمون که در زمره تست های روانشناسی قرار میگیرد، کاربردهای بسیاری دارد و از مکتب گشتالت درمانی گرفته شده است. در ادامه به صورت مختصر به تاریخچه این مکتب اشاره خواهیم کرد. تست بندر گشتالت توسط لورتا بندر در سال ۱۹۳۸ برای ارزیابی سطح دیداری، ادراکی، حرکتی طراحی شد. این آزمون شامل ۹ عدد کارت است که اشکال به صورت جداگانهای روی هر کارت با زمینه سفید چاپ شدهاند.
هدف از انجام آزمون بندر گشتالت
یکی از مضامینی که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد، هدف از انجام این تست خواهد بود. بهطور کلی، تست بندر گشتالت برای ارزیابی بلوغ بصری و مهارتهای یکپارچه سازی حرکتی-دیداری، شیوه پاسخدهی، توانایی تمییز دادن حرکتها، کپی فیگورها، برنامهریزی و مهارتهای سازمانی، واکنش به ناامیدی و توانایی تغییر توجه از اهداف اصلی این تست به شمار میروند.
کاربرد آزمون بندر
در ابتدا لازم است که قبل از هر چیزی بدانید که آزمون بندر گشتالت چه کاربردهایی دارد و در چه اموری استفاده میشود. از کاربردهای تست بندر گشتالت می توان به موارد زیر اشاره کرد.
کاربرد آزمون بندر برای کودکان
یکی از کاربردهای اصلی آزمون بندر گشتالت در زمینه سنجش و آزمایش کودکان است. ماریا مونته سوری میگوید: «ما یک وظیفه اجتماعی در قبال انسانهای آینده داریم. شاید یک رهبر بزرگ آینده یا یک نابغه بزرگ با ما باشد و قدرت او ناشی از قدرت کودکی است که امروز در کنار ما قرار دارد. این چشماندازی است که ما باید داشته باشیم.» این سخن نشاندهنده اهمیت این آزمون هم خواهد بود. در ادامه کاربردهای آزمون بندر گشتالت کودکان را به صورت جزئیتر بیان کردهایم.
- سنجش آمادگی کودک برای ورود به دبستان
- پیش بینی پیشرفت تحصیلی
- تشخیص اختلالات خواندن
- اختلالات یادگیری
- تشخیص آسیب مغزی
- سنجش مشکلات هیجانی
- سنجش هوش غیر کلامی
- مطالعه نارسایی های رشدی
- تشخیص بیش فعالی و عدم تمرکز
علاوهبر این میتوانید از آزمون سنجش هوش وکسلر یا تست هوش گاردنر برای دریافت اطلاعات بیشتر استفاده کنید.
کاربرد آزمون بندر برای بزرگسالان
لورتا بندر میگوید: «جنبه سازندهای از کاوش تجربی کودک از واقعیت یا ارتباط تدریجی با واقعیت از تلاشهای آزمون و خطا برای حل مشکلات است.» تست بندر گشتالت و اختلال یادگیری با هم ارتباط مستقیم دارند که در بزرگسالی هم نقش دارد. با اینحال، کاربرد این آزمون تنها به حوزه کودکان محدود نمیشود. این تست قابلیت ارائه اطلاعات مفیدی درباره بزرگسالان را هم دارد. این آزمون دیداری حرکتی بندر گشتالت در زمانی که مراجع نوجوان و بزرگسال باشد، به عنوان تست روانی فرافکن برای سنجش ویژگیهای شخصیتی و تشخیص آسیب مغزی مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه اجرای آزمون بندر گشتالت
یک نکته بسیار مهم که در زمان اجرای تستهای روانی باید به آن توجه شود این است که یک روانسنج یا متخصص بهداشت روان که در این زمینه دوره تخصصی دیده باشد، آزمون را اجرا کند. در اجرای این تست آزمونگر باید چند ورق کاغذ a۴ سفید و بدون خط را به همراه یک مداد و یک پاک کن در اختیار آزموندهنده قرار دهد. سپس کارتها را به ترتیب از شماره A تا ۸ یکی پس از دیگری در مقابل آزموندهنده قرار دهد.
آزمونگر نباید همه کارتها را به یکباره به مراجع نشان دهد. در زمان شروع تست، آزمایشگر به مراجعه کننده میگوید: «این یک امتحان نقاشی نیست، اما سعی کن این شکلها را به هر خوبی که میتوانی بکشی تا کاملا شبیه تصویر روی کارت شود.» آزمونگر حق ندارد در زمان اجرای آزمون اظهار نظر یا راهنمایی کند و در برابر سوالهای آزمودنی نباید به او پاسخ مشخصی بدهد.
اگر تعداد سوالهای آزمودنی زیاد شود، میتواند نشانگر گرایش او به وسواس، نیاز به جلب توجه و کمال گرایی باشد. در زمانی که آزمودنی از آزمونگر بپرسد، نیاز به شمردن نقاط هست یا خیر؟ آزمونگر تنها میتواند جواب دهد نیازی به شمارش نیست. اگر مجدد آزمودنی تلاش برای شمارش کرد، آزمونگر نباید جلوی او را بگیرد و این میتواند نشانهایی از گرایش به وسواس باشد.
آزمودنی نباید در حین کشیدن اَشکال، کارتها را بچرخاند. در صورت انجام این کار آزمونگر باید به او تذکر دهد و کارتها را به حالت اولیه برگرداند. این آزمون محدودیت زمانی خاص ندارد، اما زمان صرف شده برای تمام کردن کارتها را باید یادداشت کرد. زیرا ارزش تشخیصی مهمی دارد. آزمودنی میتواند از چند برگ کاغذی که در اختیار دارد استفاده کند یا همه شکلها را در یک برگ بکشد.
آزمایش کننده باید در حین اجرای تست بندر گشتالت رفتارهایی مانند: نارضایتی، چرخش تصاویر، چرخش کاغذ، خستگی، بیتوجهی، شتابزدگی، سوال پرسیدن زیاد، نکتهسنجی و سایر رفتارهای مهم را ثبت کند. در برخی از موارد روانشناس از آزمودنی میخواهد در فاصله ۴۵ تا ۶۰ ثانیه هر تعداد از طرح هایی را که می تواند از حفظ بکشد. این مرحله حافظه دیداری آزمودنی را ارزیابی میکند.
در یک روش دیگر که برای سنجش سازگاری هیجانی میباشد، آزمودنی در دو حالت این تست را اجرا میکند:
- کارت ها را به مراجع بدهد و از او بخواهد هر شکلی را که دوست دارد بکشد.
- در روش دوم کارت ها را به آزمودنی میدهد و سپس از او میپرسد این شکلها او را به یاد چه چیزهایی می اندازد؟
روش نمره گذاری و تفسیر تست بندر گشتالت
کلید تفسیر تست کودکان با بزرگسالان در این آزمون روانی متفاوت میباشد و باید توسط روان سنج یا متخصص روانی تفسیر شود. بنابراین، اطلاع از نحوه نمره گذاری آزمون بندر گشتالت به شما کمکی نخواهد کرد.
فواید و محدودیتهای بندرگشتالت
یکی از دلایل شهرت آزمون بندر گشتالت اجرای آسان و سریع آن است. این آزمون را میتوان در مدت کوتاهی اجرا کرد و همچنین آزمودنی در حین اجرا آزادی عمل دارد.همچنین یکی از معتبرترین آزمونهای فرافکن شخصیت به شمار می رود.
آزمون بندر گشتالت می تواند برای آشکار کردن سبک کلی و شیوه رویکرد فرد نسبت به دنیای خودش بسیار مفید واقع شود. درجه اضطراب، وسواس، افسردگی، آسیب مغزی، قدرت پیش بینی، مشکلات جنسی، بازداری عاطفی، تعاملات اجتماعی، همانندسازی های نقش جنسیتی و.. را میتوان در این آزمون مشاهده کرد.
از محدودیتهای این تست روانی می توان به همان انتقاد کلی که به هر آزمون فرافکنی وارد شده است اشاره کرد. آزمون های فرافکن در زمان نمره گذاری با محدودیت هایی از جمله نداشتن یک کلید یکسان روبهرو هستند.
تاریخچه مکتب گشتالت
گشتالت یکی از مکاتب روانشناسی است که در قرن هجدهم میلادی توسط ماکس ورتایمر، کهلر و کورت کافکا در کشور آلمان پایه گذاری شد. مکتب گشتالت بر مبنای روش آزمایش استوار بود و ادراک را کلیتی منسجم می دانست. آنها اعتقاد داشتند یادگیری به صورت ناگهانی و از طریق کسب بینش صورت میگیرد.
گشتالت گرایان کار خود را با مفهوم های انتزاعی در زمینه ادراک، تفکر و ساخت تجربه روانی شروع کردند و به مرور زمان آن ها را با آزمایشهای خود به اثبات رساندند. این مکتب تاثیرات ماندگار و مثبت بسیاری بر روانشناسی داشت و در زمینه های یادگیری، ادراک شخصیت، روانشناسی اجتماعی، انگیزش و تفکر تاثیر بهسزایی بر جای گذاشت. همچنین تاکید بر تجربه هوشیار از نوع پدیدارشناسی دارد. آزمون شخصیتی بندر گشتالت هم در زمره این آزمایشها قرار میگیرد.
جمع بندی
آزمون بندر گشتالت برای تشخیص آسیبهای مغزی برخی اختلالات روانی و شناسایی ویژگیهای شخصیتی به کار میرود.این آزمون از روایی و پایایی بالایی برخوردار است به همین دلیل در روانسنجی بسیار معتبر شناخته میشود. اجرا و تفسیر این آزمون روانی باید مانند تمامی آزمونهای دیگر توسط یک متخصص روان انجام شود تست بندر می تواند مکمل برخی از تست های شخصیتی دیگر باشد. در مرکز مشاوره شکرانه این تست فرافکن در کنار برخی دیگر از تست های شخصیت گرفته میشود. همچنین آزمون روانی هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد.
تستهای روانشناسی دیگر: