افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که به فاصله کوتاهی پس از زایمان ممکن است ظاهر شود. این افسردگی در ۵ تا ۲۵ درصد از زنان دیده میشود. علائم افسردگی بعد از زایمان شامل کم خلق و خوی بودن و بی‌حوصلگی است که به مدت حداقل دو هفته به طول می‌انجامد. بسته به شدت آن، فرد ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شود و انگیزه نگهداری از فرزند خود را نداشته باشد. علاوه بر این ممکن است کارهای ساده و آسان برای آن فرد سخت و دشوار به نظر برسد.
همچنین گاهی ممکن است احساس پریشانی و یا حتی احساس گناه به فرد دست دهد. با این حال، افسردگی پس از زایمان می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد و این امری طبیعی است. افسردگی بعد از زایمان اغلب در عرض یک یا دو ماه پس از زایمان شروع میشود و یا میتواند چند ماه پس از تولد نوزاد آغاز گردد. حدود یک سوم از زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان، شروع علائمشان در طول دوران بارداری است و این علائم پس از زایمان نیز ادامه پیدا می‌کند.
افسردگی پس از زایمان چه علائمی دارد؟
بسیاری از خانم‌ها افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کنند. این مشکل با علائمی همراه است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
افسردگی
در اکثر مواقع افراد احساس نارضایتی دارند و بغض می‌کنند. این حالات در زمان خاصی از روز یعنی صب، بعدظهر، غروب یا شب ممکن است بدتر هم شود.
زودرنج
وجود همسر، فرزندان و یا افرا دیگر در کنار فرد میتواند او را اذیت کند و نسبت به حضور آنان واکنش نشان دهد.
خستگی
همه کسانی که به تازگی مادر شده اند خیلی زود خسته می‌شوند. افسردگی باعث میشود که فرد احساس کند که بسیار خسته است و هیچ انرژی برای انجام دادن کارها ندارد.
بی‌خوابی
با اینکه بسیار خسته هستید ولی نمی‌توانید بخوابید. ممکن است دراز بکشید بدون اینکه خواب بروید و در مورد چیز های مختلف نگران باشید. همچنین ممکن است در طول شب بیدار شوید در حالی که کودک شما خواب است.
تغییر اشتها
فرد ممکن است اشتهای خود را از دست داده و یا فراموش کند که غذایی خورده است. برخی از زنان برای بدست آوردن آرامش غذا می‌خورند و پس از آن احساس بدی به دلیل افزایش وزن به آنها دست می‌دهد.
لذت نبردن از هیچ چیز
بسیاری از زنان پس از زایمان دچار بی‌تفاوتی نسبت به مسادل مختلف و لذت نبردن از داشته‌های خود می‌شوند. آنان حتی از بودن با فرزند تازه متولد شده خود نیز لذت نخواهند برد.
از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
دلایل متعددی برای از دست دادن علاقه به رابطه جنسی بعد از بچه دار شدن وجود دارد. این کار ممکن است دردناک باشد و یا شما ممکن است بیش از حد خسته باشید. افسردگی پس از زایمان میتواند میل جنسی را به شدت کاهش دهد و بی‌میلی جنسی را به همراه داشته باشد.
افکار منفی و گناه
افسردگی تفکر افراد را تغییر می دهد و ممکن است افکار بسیار منفی به سراغ آنان بیاید. ممکن است زنان ممکن است فکر کنند هکه مادر خوبی نیستند و یا فرزندشان آنان را دوست ندارد. آنان بخاطر اینگونه احساسات و افکار احساس گناه می‌کنند و خود را مقصر می‌دانند. ممکن است اعتماد به نفس خود را هم از دست دهند و خود را یک فرد حقیر و کوچک فرض کنند.
اضطراب و استرس
بیشتر کسانی که به تازگی مادر شده‌اند بیشتر مواقع نگران سلامت کودک خود هستند. اگر شما نیز افسردگی پس از زایمان دارید این نگرانی میتواند شما را از پا در آورد. از جمله نگرانی‌هایی که ممکن است به سراغتان بیاید عبارتند از:
- نگرانی از اینکه کودک شما خیلی مریض است
- نگرانی از اینکه کودک شما به اندازه کافی وزن نمی‌گیرد
- نگرانی از اینکه کودک شما بسیار گریه می‌کند و شما نمی‌توانید او را آرام کنید
- کودک شما بسیار آرام است و ممکن است دیگر نفس نکشد.
- نگران باشید که ممکن است که به کودک خود آسیب برسانید.
- نگرانی از اینکه ممکن است بیماری جسمی داشته باشید.
- نگران از اینکه افسردگی پس از زایمانتان هرگز بهتر نشود.
- ممکن است بسیار نگران باشید از اینکه با کودک خود تنها بمانید.
- ممکن است از مکانهایی مثل مغازه‌های شلوغ اجتناب کنید به دلیل ترس از داشتن علائم پنیک (هراس).
ناامیدی
زنان پس از زایمان ممکن است حس کنند که هیچ چیز بهتر نخواهد شد. همچنین فکر کنند که زندگی ارزش زیستن ندارد. ممکن است که حتی تصور کنند که زندگی بدون حضور همسر و خانواده برایشان بهتر است!
افکار خودکشی
برخی از خانم‌ها پس از درگیر شدن با افسردگی پس از زایمان ممکن است افکار خودکشی به سرشان بزند. اگر انگیزه قوی برای آسیب رساندن به خودتان را دارید بهتر است حتما به متخصص مراجعه کنید.
علت افسردگی بعد از زایمان چیست؟
بارداری و زایمان با تغییرات شدید هورمونی همراه هستند که خود این مسئله بر روح روان شخص تأثیر گذار است. این که نوزاد شیرخوار را به صورت ۲۴ ساعته نگه داری شود و استرس‌هایی که از او به مادر وارد میشود خود یک مسئله‌ای است که همه مادران به راحتی با آن کنار نمی‌آیند و بروز افسردگی را به دنبال خواهد داشت.
طبق تحقیقات انجام شده بیش از نیمی از مادران جدید افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند. این مشکل معمولا ۳ تا ۴ روز پس از تولد شروع می شود. ممکن است که افراد خلقیاتشان بهم بریزد و به راحتی گریه کنند. علاوه بر این زود رنج و مضطرب خواهند شد. همچنین ممکن است به چیزهایی بیش از حد واکنش نشان دهند. این حالات معمولا تا 10 روزگی کودک متوقف می شود. زنانی که افسردگی دارند نیازی به درمان ندارند. حال اگر این مشکل برای بیشتر از ۲ هفته ادامه پیدا کرد بهتر است سلامت روان شما توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.
آیا میتوان از افسردگی پس از زایمان جلوگیری کرد؟
- به طور کلی افسردگی پس از ازایمان امری اجتناب ناپذیر است و میتواند بسیاری از مادران را درگیر کند. اما میتوان با برنامه ریزی منظم تفریحی و استراحت کافی از حاد شدن آن جلوگیری کرد. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره خواهیم نمود:
- سعی نکنید که یک زن خارق العاده باشید. سعی کنید کمتر کار کنید تا بیش از حد خسته نشوید.
- سعی کنید با زنان دیگری که حامله هستند و یا به تازگی صاحب فرزند شده‌اند دوست شوید. ممکن است پیدا کردن دوست در زمانی که افسردگی پس از زایمان دارید سخت باشد.
- در کلاسهای قبل از زایمان شرکت کنید و تا جای ممکن همسرتان نیز شما را همراهی کند.
- داروهای ضد افسردگی را بدون نظر دکتر قطع نکنید. برخی از زنانی که مصرف داروهای ضدافسردگی را در طول حاملگی را قطع کردند مشکلشان حادتر شده است.
- اگر قبلا افسردگی داشته‌اید با روانشناس خود و یا مراقب بهداشت خود در ارتباط باشید.
- پس از مشاهده علائم بهتر است روند درمان را زیر نظر پزشک آغاز کنید. درمان افسردگی پس از زایمان غالبا با روان درمانی، گفتار درمانی و یا دارو درمانی انجام میشود.
- درخواست کمک از طرف دوستان و یا اقوام را قبول کنید.
- رابطه مثبت و عاشقانه داشتن با همسرتان تاثیر بسیاری در بهبودی شما دارد. پس با او صحبت کنید و به روابط جنسیتان توجه کنید. برای تشخیص و درمان خود حتما به پزشک و روانشناس مراجعه کنید
سخن آخر
افسردگی پس از زایمان از جمله مشکلاتی است که بسیاری از زنان با آن مواجه خواهند شد. این مشکل علائم مختلفی از جمله بی‌حوصلگی، ناامیدی، زودرنجی، بی‌تفاوتی نسبت به مسائل مختلف و اضطراب و استرس را به همراه خواهد داشت و میتواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد. با این حال معمولا تا ده رو پس از زایمان خود به خود درمان میشود و غالبا ادامه دار نیست. در این بین همسر و خانواده با حمایت و درک کردن حالات فرد نقش تاثیرگذاری را در بهودی وی ایفا می‌کنند. پس اگر چنان چه درگیر افسردگی پس از زایمان شده‌اید به هیچ عنوان نگران نباشید و تحت نظر پزشک روند درمان را پیش ببرید.
افسردگی پس از زایمان یک اختلال است که از بین ۱۰۰ خانم که صاحب نوزاد شده اند بر روی ۱۰ تا ۱۵ نفر آنها تاثیر میگذارد. علائم آن مشابه به علائم افسردگی در زمان های دیگر است. که شامل کم خلق و خوی بودن و سایر علایم دیگر که به مدت حداقل دو هفته به طول بی انجامند وابسته به شدت آن است، شما ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شوید . ممکن است کارهای ساده و آسان برای شما سخت و دشوار به نظر آیند.
گاهی اوقات یک دلیل آشکار برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد، اما نه همیشه. شما ممکن است احساس پریشانی و یا حتی احساس گناه کنید زیرا که شما انتظار دارید از داشتن نوزاد خوشحالی کنید.
اغلب چند روز تا چند هفته پس از تولد نوزاد اتفاق می افتد این نوع افسردگی نه تنها برای فرزند اول بلکه برای هر نوبت زایمان اتفاق می افتد مادران دچار احساس غم اندوه ناامیدی اضطراب تحریک پذیری مشابه با افسردگی نوع اول اما با شدت بیشتر و گسترده تر می شوند. افسردگی فرد را از انجام کارهای روزمره باز می دارد و عملکرد او را کاهش می دهد افسردگی پس از زایمان بسیار جدی است و نباید مادر یا اطرافیان او نسبت به درمان افسردگی پس از زایمان بی تفاوت باشند
میشود از افسردگی پس از زایمان جلوگیری کرد؟
- سعی نکنید که یک زن خارق العاده باشید. سعی کنید کمتر کار کنید و مطمئن شوید که بیش از حد خسته نشوید.
- سعی کنید با زنان دیگری که حامله هستند و یا به تازگی صاحب فرزند شده اند دوست شوید. ممکن است پیدا کردن دوست در زمانی که افسردگی پس از زایمان دارید سخت باشد.
- کسی را پیدا کنید که بتوانید با او صحبت کنید. .
- در کلاسهای قبل از زایمان شرکت کنید. و اگر همسر دارید، او را به همراه خود ببرید. و اگر نه، یک دوست و یا یکی از اقوام خود را با خود ببرید.
- داروهای ضد افسردگی را بدون نظر دکتر قطع نکنید. در حدود ۷ از ۱۰ زنانی که داروهای ضد افسردگی در طول حاملگی را قطع می کنند مریضیشان بعد از قطع دارو عود می کند. باید در مورد ریسک و منفعت ادامه درمان در حاملگی و شیر دهی بحث کنید.
- اگر قبلا افسردگی داشته اید با پزشک خود و یا مراقب بهداشت خود در ارتباط باشید. هر گونه نشانه ای از افسردگی در حاملگی یا افسردگی پس از زایمان را می توان زود تشخیص داد.
- اطمینان پیدا کنید که برای افسردگی در حاملگی درمان پیدا کنید. این درمان ممکن است که گفتار درمانی و یا دارو باشد.
- دلایل فراوان وجود دارد که زنان درخواست کمک را به تعویق بیاندازند. شما ممکن است
- متوجه نشوید که چه مشکلی وجود دارد.نگران این باشید که افراد دیگر چه فکری می کنند
- خجالت بکشید که بگویید از مادر بودن لذت نمی برید.
- بعضی زنان نگران این هستند که کودکشان را ازشان بگیرند. با کمک گرفتن برای افسردگی پس از زایمان در حقیقت شما بهترین کار را برای خود و کودک خود می کنید.
- پزشکان ،ماما ها و مراقبان بهداشت معمولا از کسانی که به تازگی مادر شده اند درمورد سلامت روانشان سوال می پرسند. ممکن از شما بخواهند که یک پاسخنامه را پر کنید و یا سوالات زیر را از شما می پرسند:
- آیا در طول ماه گذشته از پایین بودن خلق، افسردگی یا نا امیدی رنج برده اید؟
- آیا در طول ماه گذشته از لذت و علاقه کم نسبت به چیزها رنج برده اید؟
بسیار مهم است که با صداقت به این سوالات پاسخ دهید تا کمک مورد نیاز به شما ارائه داده شود. اگر جوابهای شما احتمال داشتن افسردگی پس از زایمان را مشخص می کند، شما باید دکتر خود را ببینید. پزشک شما احتیاج خواهد داشت که سوالات بیشتری را از شما بپرسد تا تشخیص مریضی را تائید کند.کمک از طرف دوستان و یا اقوام را قبول کنید
چه موقع افسردگی پس از زایمان اتفاق می افتد؟
در زمانهای متفاوت. افسردگی پس از زایمان اغلب در عرض یک یا دو ماه پس از زایمان شروع می شود. و یا می تواند چند ماه پس از تولد نوزاد شروع شود. حدود یک سوم از زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان شروع علائمشان در طول دوران بارداری است و این علائم پس از زایمان هم ادامه خواهد داشت
دلایل افسردگی
افسردگی پس از زایمان با تغییرات هورمونی منحصربه‌فردی که پس از زایمان رخ می‌دهد در ارتباط است که تغییرات ناگهانی در سطح هورمون‌ها پس از زایمان، میتواند به افسردگی در زنانی که به تغییرات در سطوح استروژن و پروژسترون حساس‌تر هستند منجر شود.
افسردگی پس از زایمان ناشی از ترکیب عوامل هورمونی، زیست‌محیطی، عاطفی و ژنتیکی است که برخی از آنها خارج از کنترل شما هستند. بعضی از بانوان ممکن است احساس کنند که مسئول ابتلا به افسردگی پس از زایمان هستند، افسردگی به دلیل انجام دادن یا انجام ندادن کاری رخ نمی‌دهد. همچنین اگر در دوران بارداری افسردگی یا اضطراب داشتید یا اگر دچار گرفتگی خلق پس از زایمان بوده‌اید، عوامل دیگری که به زیاد شدن احتمال افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند شامل خستگی جسمی پس از زایمان، تلاش برای تطبیق عاطفی خودتان با مادر شدن و محرومیت از خواب و بی‌خوابی‌های مداوم است.
علائم افسردگی پس از زایمان
شما ممکن است همه یا تعدادی از علائم زیر را داشته باشید:
افسردگی
در اکثر مواقع شما احساس نارضایتی دارید و بغض می کنید. این حالات شما در زمان خاصی از روز، مانند صبح یا شب/غروب ممکن است بدتر شود.
زود رنج
همسر، کودک شما و یا بچه های دیگر ممکن است شما را زود رنج و یا عصبانی کنند.
خستگی
همه کسانی که به تازگی مادر شده اند خیلی خسته می شوند. افسردگی باعث می شود که شما احساس کنید که بسیار خسته و فاقد انرژی هستید.
بی خوابی
با اینکه بسیار خسته هستید ولی نمی توانید بخوابید. ممکن است دراز بکشید بدون اینکه خواب بروید و در مورد چیز های مختلف نگران باشید. ممکن است در طول شب بیدار شوید در حالی که کودک شما خواب است.
تغییر اشتها
شما ممکن است اشتهای خود را از دست داده و یا فراموش کنید که غذا بخورید. برخی از زنان برای بدست آوردن آرامش غذا می خورند و پس از آن احساس بدی به دلیل افزایش وزن به آنها دست می دهد.
لذت نبردن از هیچ چیز
شما درمیابید که نمی توانید از چیزی لذت ببرید و یا علاقه مند به چیزی باشید. شما ممکن است از بودن با کودک خود لذت نبرید.
از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
دلایل متعددی برای از دست دادن علاقه به رابطه جنسی بعد از بچه دار شدن وجود دارد. این کار ممکن است دردناک باشد و یا شما ممکن است بیش از حد خسته باشید. افسردگی پس از زایمان می تواند هر گونه میلی را از بین ببرد. همسر شما ممکن است این را درک نکند و احساس مطرود شدن کند.
افکار منفی و گناه
افسردگی تفکر شما را تغییر می دهد مثل:
۱.داشتن افکار بسیار منفی
۲.فکر کنید مادر خوبی نیستید و یا کودکتان شما را دوست ندارد
۳.به خاطر اینگونه احساسات و افکار احساس گناه کنید و خود را مقصر بدانید
۴.اعتماد به نفس خود را از دست بدهید
۵.فکر کنید که نمی توانید از عهده چیزها بر آیید
بیمناک/اضطراب
بیشتر کسانی که به تازگی مادر شده اند نگران سلامت کودک خود هستند. اگر شما افسردگی پس از زایمان دارید این نگرانی میتواند شما را از پا در آورد. ممکن است شما نگران باشید که
۱:کودک شما خیلی مریض است
۲:کودک شما به اندازه کافی وزن نمی گیرد
۳:کودک شما بسیار گریه می کند
۴:کودک شما بسیار آرام است و ممکن است دیگر نفس نکشد
۵:نگران باشید که ممکن است که به کودک خود آسیب برسانید
ممکن است بسیار نگران باشید از اینکه با کودک خود تنها بمانید. ممکن است به اطمینان خاطر از طرف همسر،مراقب بهداشت و یا پزشک خود نیازمند باشید.
ممکن است در زمان اضطراب برخی از موارد زیر را داشته باشند به عنوان مثال:
۱)نبض سریع
۲)تپش قلب
۳)تنگی نفس
۴)تعریق
۵)ترساز داشتن حمله قلبی و یا غش کردن
۶)از مکانهایی مثل مغازه های شلوغ اجتناب کنید به دلیل ترس از داشتن علائم پنیک (هراس)
اجتناب از افراد دیگر
ممکن است شما نخواهید دوستان و اقوام را ببینید.. ممکن است رفتن به گروه های حمایت پس از زایمان برایتان دشوار باشد.
نا امید
ممکن است حس کنید که هیچ چیز بهتر نخواهد شد. ممکن است فکر کنید که زندگی ارزش زیستن ندارد. ممکن است که حتی فکر کنید که خانواده تان بدون شما زندگی بهتری خواهند داشت.
افکار خودکشی
اگر افکار آسیب رساندن به خودتان را دارید باید از پزشک خود کمک بخواهید. اگر انگیزه قوی برای آسیب رساندن به خودتان را دارید, باید فورا کمک بخواهید
علائم روان پریشی
علائم روان پریشی در تعداد کمی از زنان مبتلا به افسردگی بسیار شدید توسعه پیدا می کند. آنها ممکن است صداهایی بشنودند واعتقادات غیر معمولی را داشته باشند. اگر این اتفاق برای شما افتاد باید فورا کمک بخواهید
میزان شیوع افسردگی پس از زایمان در زنان
اکثرا تمامی مادران افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند اما معمولا ده درصد آنان افسردگی اساسی و طولانی تری خواهند داشت از هر هزار نفر تقریبا یک نفر دچار نوع شدید و جدی افسردگی پس از زایمان جنون پس از زایمان خواهد شد.
مقالات مرتبط:
