افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که به فاصله کوتاهی پس از زایمان ممکن است ظاهر شود. این افسردگی در ۵ تا ۲۵ درصد از زنان دیده می‌شود. علائم افسردگی بعد از زایمان شامل کم خلق و خوی بودن و بی‌حوصلگی است که به مدت حداقل دو هفته به طول می‌انجامد. بسته به شدت آن، فرد ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شود و انگیزه نگهداری از فرزند خود را نداشته باشد. علاوه بر این ممکن است کارهای ساده و آسان برای آن فرد سخت و دشوار به نظر برسد.
همچنین گاهی ممکن است احساس پریشانی و یا حتی احساس گناه به فرد دست دهد. با این حال، افسردگی پس از زایمان می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد و این امری طبیعی است. افسردگی بعد از زایمان اغلب در عرض یک یا دو ماه پس از زایمان شروع می‌شود و یا می‌تواند چند ماه پس از تولد نوزاد آغاز گردد. حدود یک سوم از زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان، شروع علائمشان در طول دوران بارداری است و این علائم پس از زایمان نیز ادامه پیدا می‌کند.
افسردگی پس از زایمان چه علائمی دارد؟
بسیاری از خانم‌ها افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کنند. این مشکل با علائمی همراه است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
افسردگی
در اکثر مواقع افراد احساس نارضایتی دارند و بغض می‌کنند. این حالات در زمان خاصی از روز یعنی صب، بعدظهر، غروب یا شب ممکن است بدتر هم شود.
زودرنج
وجود همسر، فرزندان و یا افرا دیگر در کنار فرد می‌تواند او را اذیت کند و نسبت به حضور آنان واکنش نشان دهد.
خستگی
همه کسانی که به تازگی مادر شده اند خیلی زود خسته می‌شوند. افسردگی باعث می‌شود که فرد احساس کند که بسیار خسته است و هیچ انرژی برای انجام دادن کارها ندارد.
بی‌خوابی
با اینکه بسیار خسته هستید ولی نمی‌توانید بخوابید. ممکن است دراز بکشید بدون اینکه خواب بروید و در مورد چیز های مختلف نگران باشید. همچنین ممکن است در طول شب بیدار شوید در حالی که کودک شما خواب است.
تغییر اشتها
فرد ممکن است اشتهای خود را از دست داده و یا فراموش کند که غذایی خورده است. برخی از زنان برای بدست آوردن آرامش غذا می‌خورند و پس از آن احساس بدی به دلیل افزایش وزن به آنها دست می‌دهد.
لذت نبردن از هیچ چیز
بسیاری از زنان پس از زایمان دچار بی‌تفاوتی نسبت به مسادل مختلف و لذت نبردن از داشته‌های خود می‌شوند. آنان حتی از بودن با فرزند تازه متولد شده خود نیز لذت نخواهند برد.
از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
دلایل متعددی برای از دست دادن علاقه به رابطه جنسی بعد از بچه دار شدن وجود دارد. این کار ممکن است دردناک باشد و یا شما ممکن است بیش از حد خسته باشید. افسردگی پس از زایمان می‌تواند میل جنسی را به شدت کاهش دهد و بی‌میلی جنسی را به همراه داشته باشد.
افکار منفی و گناه
افسردگی تفکر افراد را تغییر می دهد و ممکن است افکار بسیار منفی به سراغ آنان بیاید. ممکن است زنان ممکن است فکر کنند هکه مادر خوبی نیستند و یا فرزندشان آنان را دوست ندارد. آنان بخاطر اینگونه احساسات و افکار احساس گناه می‌کنند و خود را مقصر می‌دانند. ممکن است اعتماد به نفس خود را هم از دست دهند و خود را یک فرد حقیر و کوچک فرض کنند.
اضطراب و استرس
بیشتر کسانی که به تازگی مادر شده‌اند بیشتر مواقع نگران سلامت کودک خود هستند. اگر شما نیز افسردگی پس از زایمان دارید این نگرانی می‌تواند شما را از پا در آورد. از جمله نگرانی‌هایی که ممکن است به سراغتان بیاید عبارتند از:
- نگرانی از اینکه کودک شما خیلی مریض است
- نگرانی از اینکه کودک شما به اندازه کافی وزن نمی‌گیرد
- نگرانی از اینکه کودک شما بسیار گریه می‌کند و شما نمی‌توانید او را آرام کنید
- کودک شما بسیار آرام است و ممکن است دیگر نفس نکشد.
- نگران باشید که ممکن است که به کودک خود آسیب برسانید.
- نگرانی از اینکه ممکن است بیماری جسمی داشته باشید.
- نگران از اینکه افسردگی پس از زایمانتان هرگز بهتر نشود.
- ممکن است بسیار نگران باشید از اینکه با کودک خود تنها بمانید.
- ممکن است از مکانهایی مثل مغازه‌های شلوغ اجتناب کنید به دلیل ترس از داشتن علائم پنیک (هراس).
ناامیدی
زنان پس از زایمان ممکن است حس کنند که هیچ چیز بهتر نخواهد شد. همچنین فکر کنند که زندگی ارزش زیستن ندارد. ممکن است که حتی تصور کنند که زندگی بدون حضور همسر و خانواده برایشان بهتر است!
افکار خودکشی
برخی از خانم‌ها پس از درگیر شدن با افسردگی پس از زایمان ممکن است افکار خودکشی به سرشان بزند. اگر انگیزه قوی برای آسیب رساندن به خودتان را دارید بهتر است حتما به متخصص مراجعه کنید.
علت افسردگی بعد از زایمان چیست؟
بارداری و زایمان با تغییرات شدید هورمونی همراه هستند که خود این مسئله بر روح روان شخص تأثیر گذار است. این که نوزاد شیرخوار را به صورت ۲۴ ساعته نگه داری شود و استرس‌هایی که از او به مادر وارد می‌شود خود یک مسئله‌ای است که همه مادران به راحتی با آن کنار نمی‌آیند و بروز افسردگی را به دنبال خواهد داشت.
طبق تحقیقات انجام شده بیش از نیمی از مادران جدید افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند. این مشکل معمولا ۳ تا ۴ روز پس از تولد شروع می شود. ممکن است که افراد خلقیاتشان بهم بریزد و به راحتی گریه کنند. علاوه بر این زود رنج و مضطرب خواهند شد. همچنین ممکن است به چیزهایی بیش از حد واکنش نشان دهند. این حالات معمولا تا 10 روزگی کودک متوقف می شود. زنانی که افسردگی دارند نیازی به درمان ندارند. حال اگر این مشکل برای بیشتر از ۲ هفته ادامه پیدا کرد بهتر است سلامت روان شما توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.
آیا میتوان از افسردگی پس از زایمان جلوگیری کرد؟
- به طور کلی افسردگی پس از ازایمان امری اجتناب ناپذیر است و می‌تواند بسیاری از مادران را درگیر کند. اما میتوان با برنامه ریزی منظم تفریحی و استراحت کافی از حاد شدن آن جلوگیری کرد. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره خواهیم نمود:
- سعی نکنید که یک زن خارق العاده باشید. سعی کنید کمتر کار کنید تا بیش از حد خسته نشوید.
- سعی کنید با زنان دیگری که حامله هستند و یا به تازگی صاحب فرزند شده‌اند دوست شوید. ممکن است پیدا کردن دوست در زمانی که افسردگی پس از زایمان دارید سخت باشد.
- در کلاس‌های قبل از زایمان شرکت کنید و تا جای ممکن همسرتان نیز شما را همراهی کند.
- داروهای ضد افسردگی را بدون نظر دکتر قطع نکنید. برخی از زنانی که مصرف داروهای ضدافسردگی را در طول حاملگی را قطع کردند مشکلشان حادتر شده است.
- اگر قبلا افسردگی داشته‌اید با روانشناس خود و یا مراقب بهداشت خود در ارتباط باشید.
- پس از مشاهده علائم بهتر است روند درمان را زیر نظر پزشک آغاز کنید. درمان افسردگی پس از زایمان غالبا با روان درمانی، گفتار درمانی و یا دارو درمانی انجام می‌شود.
- درخواست کمک از طرف دوستان و یا اقوام را قبول کنید.
- رابطه مثبت و عاشقانه داشتن با همسرتان تاثیر بسیاری در بهبودی شما دارد. پس با او صحبت کنید و به روابط جنسیتان توجه کنید. برای تشخیص و درمان خود حتما به پزشک و روانشناس مراجعه کنید
سخن آخر
افسردگی پس از زایمان از جمله مشکلاتی است که بسیاری از زنان با آن مواجه خواهند شد. این مشکل علائم مختلفی از جمله بی‌حوصلگی، ناامیدی، زودرنجی، بی‌تفاوتی نسبت به مسائل مختلف و اضطراب و استرس را به همراه خواهد داشت و می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد. با این حال معمولا تا ده رو پس از زایمان خود به خود درمان می‌شود و غالبا ادامه دار نیست. در این بین همسر و خانواده با حمایت و درک کردن حالات فرد نقش تاثیرگذاری را در بهودی وی ایفا می‌کنند. پس اگر چنان چه درگیر افسردگی پس از زایمان شده‌اید به هیچ عنوان نگران نباشید و تحت نظر پزشک روند درمان را پیش ببرید.
