همه شما این اصطلاح را شنیده‌اید که ازدواج مانند یک هندوانه سربسته است. شاید این مسئله را تنها در اختلافات و مشکلات زناشویی خلاصه کنید، اما بخش عظیمی از آن عدم شناخت کامل از وضعیت روانی دو طرف خواهد بود. شما تا قبل از ازدواج و شروع زندگی مشترک فرصت شناسایی این مشکلات را ندارید. یکی از این مشکلات روانی، اختلال دوقطبی محسوب می‌شود که بیانگر اختلالی با نوسانات خلقی شدید است.
این بیماری دو قطب متفاوت و کاملا در مقابل هم دارد. در قطب مانیک فرد بسیار پر انرژی، بی‌خواب، ولخرج، پر حرف و غیره است و در مقابل در قطب افسردگی با خلق پایین، حالات غمگین، بی‌حوصلگی و عدم انرژی همراه خواهد بود. برخی‌ها دوقطبی را به دریایی تشبیه کرده‌اند که در روزی پر تلاطم و خروشان و در روز دیگر آرام و بی‌جنب و جوش است. اختلال دو قطبی و ازدواج یک ترکیب نگران کننده هستند که باید مورد بررسی قرار بگیرد. ازدواج با افرادی که دارای اختلالات روانی درمان نشده هستند، مشکلات متعددی را برای فرد به وجود می‌آورد. زندگی با یک فرد دوقطبی بدون شناخت از او می‌تواند سلامت روانی را به خطر بیاندازد.
آشنایی با مفهوم اختلال دوقطبی
قبل از هر چیزی بهتر است کمی با اختلال دو قطبی آشنا شوید. دوقطبی از مجموعه اختلالات خلقی محسوب می‌شود که با تغییرات شدید خلقوخو همراه است. دوره شیدایی با افزایش تحرک، بالا رفتن سطح انرژی، کاهش نیاز به خواب، عدم تمرکز، پرش افکار، افکار خود بزرگ‌بینانه و تحریک‌پذیری سپری می‌شود.
در دوران افسردگی کاملا مخالف دوره شیدایی هستند، در حدی که نمی‌توانند از جای خود بلند شوند. میزان ابتلا به این اختلال در زنان و مردان به یک اندازه است. معمولا در سنین نوجوانی رخ می‌دهد و افراد بالای 40 سال احتمال کمی برای مبتلا شدن به این بیماری را دارند. این تغییرات شدید در خلقوخو سبب اخلال در کارهای روزمره می‌شود. در صورت عدم درمان این افراد می‌توانند برای سلامتی روانی خود و دیگران خطرات زیادی داشته باشند. دوره مانیا برای این افراد به قدری خوشایند است که گاهی داروهای خود را قطع می‌کنند تا دوباره به حالت شیدایی برگردند.
انواع اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی تنها یک مورد نیست که بتوانید نشانه‌های آن را در شریک خود مورد سنجش قرار دهید و از این طریق زندگی با فرد دو قطبی را در مورد خود تایید کنید. این اختلال سطوح مختلفی دارد که در یکی کمتر و در دیگری بیشتر است. در واقع، اختلال دو قطبی انواع مختلفی دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
اختلال دو قطبی نوع اول
در این نوع از بیماری دو قطبی، فرد حداقل یک بار شیدایی را تجربه می‌کند. همچنین به نوسانات شدید خلقوخو در یک هفته و افسردگی در دو هفته دچار می‌شود.
اختلال دو قطبی نوع دوم
در این نوع از اختلال فرد حداقل یک دوره افسردگی اساسی و یک دوره هیپومانیک دارد.
اختلال دو قطبی سیکلوتیمیک
اگر شما به هر دلیلی با بیماری دو قطبی و ازدواج سر و کله می‌زنید، باید بدانید که این اختلال نوع خفیفی هم دارد که شاید در مدت زمان کوتاه قابل تشخیص نباشد. بسیاری از نوسانات خلقی در محدوده اختلال دو قطبی سیکلوتیمیک جا می‌گیرند. تشخیص زمانی صورت می‌گیرد که حداقل دو سال این عارضه ادامه داشته باشد.
دلایل بروز اختلال دوقطبی
اگر برای شما مهم است که بدانید، چه دلایلی باعث ایجاد و بروز این اختلال شده‌است، در ادامه آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
- عوامل ژنتیکی
- عوامل زیست شناختی
- عوامل روانشناختی
- عوامل محیطی و خانوادگی
- عوامل اجتماعی
علائم اختلال دوقطبی
حالا که دیدگاه کلی از بیماری دو قطبی و ازدواج دارید، بهتر است علائم این اختلال را هم بشناسید. این لیست از نشانه‌ها به شما کمک می‌کند تا زودتر آن را تشخیص دهید و برای حل این مشکل گام بردارید و به مشاور مراجعه کنید. علائم این اختلال شامل:
- افسردگی
- تغییر حالت روحی
- تغییر افکار
- تغییر حالت جسمی
- تغییر ناگهانی تمایل به رابطه جنسی
- تغییرات رفتاری
درمان اختلال دوقطبی
به جای مطرح کردن این سوال که آیا بیماران دو قطبی می توانند ازدواج کنند، بهتر است این سوال را مطرح کنید که آیا بیماران دو قطبی می‌توانند ازدواج را حفظ کنند؟
در پاسخ به این سوال گفت که همه این پرسش‌ها بستگی به درمان این اختلال دارد. درمان بیماران دو قطبی عموما ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی خواهد بود. این شیوه درمان از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ زیرا بیماران دو قطبی تجربه متفاوتی از این اختلال دارند و بر حسب آن باید درمان شوند. اطلاع از شیوه‌های درمان به شما کمک می‌کند تا راه‌هایی برای حمایت از همسر خود در این مسیر پیدا کنید.
تاثیرات اختلال دوقطبی بر ازدواج
شاید از خود بپرسید که اصلا این اختلال چگونه بر زندگی مشترک شما تاثیر می‌گذارد. این تاثیرات را در ادامه مورد بررسی قرار داده‌ایم.
۱- ارتباط روحی؛ وابستگی عاطفی زوجین
از جمله تاثیرات زندگی با فرد دو قطبی، در نوع روابط عاطفی با آن‌ها دیده می‌شود. اگر همسر شما در حال گذراندن دوره شیدایی یا افسردگی باشد، ممکن است تنش‌هایی بین شما شکل بگیرد که از لحاظ عاطفی و حسی شما را از هم دور کند. دکتر نقوی از روانشناسان حاذق در پاکستان، در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که : «همسران افراد دو قطبی در همگام ناخوشی همسرانشان دچار احساس درماندگی و ناامیدی می‌شوند.»
۲- ارتباط جنسی؛ تعیین کننده تمایل به ایجاد رابطه زناشویی
یکی دیگر از تاثیرات متقابل اختلال دو قطبی و ازدواج که باعث می‌شود، عده‌ای با این سوال روبه‌رو شوند که آیا بیماران دو قطبی می توانند ازدواج کنند یا نه، همین مسئله ارتباط جنسی محسوب می‌شود. این مسئله ممکن است با توجه به خلقوخو و داروی مصرفی بیمار متغیر باشد. تحقیقات کوپیکینا و همکاران نشان می‌دهد: «در طول دوره شیدایی فرد ممکن است فرد در فعالیت‌هایی پرخطر مثل رابطه جنسی محافظت نشده با همسر یا خیانت به همسر خود شرکت کند.» برای رفع این مشکل بهتر است از مشاوره زناشویی در شکرانه استفاده کنید.
۳- مسئولیت مالی؛ رفتارهای نامناسب از لحاظ اقتصادی
نوسانات خلقی و تنش‌های رفتاری و روانی فرد می‌تواند وضعیت مالی یک زوج را در رابطه با اختلال دو قطبی و ازدواج تحت تاثیر قرار دهد. ایجاد بدهی، فعالیت‌های پر ریسکی مثل قمار از جمله فعالیت‌هایی است که امکان دارد در این وضعیت شکل بگیرند و وضعیت مالی را تحت الشعاع قرار دهند.
ازدواج با بیماران دوقطبی
زمانی‌که با یک فرد مبتلا به دوقطبی زندگی می‌کنید، باید با این اختلال و نحوه برخورد با آن اطلاع کامل داشته باشید. در دوره‌های شیدایی باید مراقب رفتارهای پرخطر و گاها پرخاشگرانه همسرتان باشید. او ممکن است مدام از اهدافش صحبت کند و تصمیمات عجولانه و ناگهانی بگیرید. رفتار آن‌ها غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. در دوره‌های افسردگی هم باید مراقب خودکشی و اقدامات خطرناک در زمینه سلامتی‌اش باشید. در زندگی با این افراد که برای درمان هم اقدامی نکرده‌اند، نیازهای شما برآورده نمی‌شود و لازم است دائما از همسر خود مراقبت کنید.
مسائل جنسی و داشتن رابطه‌ای خوب تاثیر به‌سزایی در رابطه عاطفی و زناشویی دارد. به قدری که بر تمامی ابعاد زندگی اثرگذار است. همانطور که گفته شد، فرد مبتلا به دوقطبی در دوره افسردگی به طور کامل میل جنسی خود را از دست می‌دهد و در دوره شیدایی میل شدیدی به برقراری رابطه پیدا می‌کند. حتی ممکن است در این دوره به سمت شرکای جنسی متعدد برود یا در حد افراط گونه‌ای خودارضایی کند. ازدواج و زندگی با بیماران دوقطبی چالش‌های متعددی را برای فرد به وجود می‌آورد.
فرزندآوری با یک بیمار دوقطبی
بچه دار شدن با یک بیمار دوقطبی با دو موضوع حساس همراه است:
- یک: در زمان بارداری، هورمون‌های زن تغییرات شدیدی می‌کند و ممکن است تاثیرات متعددی روی اختلال دو قطبی بگذارد. مصرف دارو در زمان بارداری شاید مشکل آفرین نباشد، اما در زمان شیردهی باید قطع شود. قبل از تصمیم به بچه‌دار شدن حتما با متخصص زنان و روانپزشک خود برای مصرف داروها مشورت کنید.
- دو: در زمان تربیت فرزند، فرد دوقطبی می‌تواند الگوی نامناسبی برای کودک باشد و شما مجبور به مراقبت از هردوی آن‌ها باشید. حتی این احتمال وجود دارد با افسردگی پس از زایمان، مادر دیگر فرزند خود را نخواهد. بنابراین، دریافت کمک از یک مشاور کودک در این دوره کمک شایانی به شما می‌کند.
مواردی که باید برای آمادگی زندگی با فرد دوقطبی در نظر بگیریم
- تفاوت میان انواع این اختلال را به خوبی بدانیم.
- به فرد نشان دهید نگران او هستید و قصد قضاوت و سرزنش را ندارید. این اشخاص غالبا کنترلی روی رفتار خود ندارند.
- شنونده مشتاقی برای او باشید. نشان دهید از شنیدن صحبت‌هایش لذت می‌برید. او با کسانی که
- تمایل به شنیدن حرف‌هایش را داشته باشد، احساس راحتی می‌کند.
- صبور بودن را تمرین کنید چون بهبود بیمار دو قطبی ممکن است سال‌ها زمان ببرد.
- اگر دکتر برای او دارویی تجویز کرده است تشویقش کنید، داروها را سر وقت بخورد.
- پیشنهاد مستقیم برای رفتن به پیش روانشناس برای او کار خوشایندی نیست و از این کار ممانعت می‌کند. شما باید او را به طریق مختلف تشویق به این کار کنید.
- از مشاوره پیش از ازدواج حتما کمک بگیرید تا شرایط را به خوبی بررسی کنید و سپس با آگاهی کامل در این مسیر قدم بردارید.
- حتما زمانی را برای استراحت خود قرار دهید، حمایت از یک بیمار دوقطبی می‌تواند شما را فرسوده کند.
[برای اخذ نوبت در مرکز مشاوره شرق تهران شکرانه با شماره‌های داخل سایت تماس بگیرید تا همکاران ما شما را راهنمایی کنند.]
راهکار مقابله با فرد دو قطبی در دوره شیدایی
زندگی با فرد دو قطبی در دوره شیدایی مشکلات خاص خود را دارد اما شناسایی راهکارها به شما در گذر کردن از این موقعیت کمک زیادی می‌کند. این راهکارها عبارتند از؛
- در زمان‌های شیدایی ورزش و پیاده‌روی راهکار خوبی برای تخلیه انرژی است.
- او را تشویق به استراحت و خواب کنید. چرا که بی‌خوابی به سلامتی ضرر می‌رساند.
- سعی کنید رفتارهای تکانشی را کنترل کنید. برای مثال فرد به سمت مواد مخدر، الکل و خریدهای بیش از اندازه می‌رود.
- اگر با شما بد صحبت کرد، سعی کنید او را درک کنید و از جر و بحث کردن خودداری کنند.
راهکار مقابله با فرد دوقطبی در دوره افسردگی
همه چیز در دوره شیدایی خلاصه نمی‌شود. اختلال دو قطبی و ازدواج در دوره افسردگی هم زوایای خاصی دارند که باید با آن‌ها مقابله کرد. راهکارهای مقابله با آن شامل موارد زیر هستند.
- زمانی که فرد در حالت افسردگی به سر می‌برد ممکن است انزواطلب شود و به سمت مصرف مواد مخدر روی بیاورد. با استفاده از مکانیسم‌های مقابله‌ای سعی کنید، فرد را به ورزش، تفریح و خوشگذرانی تشویق کنید.
- او را به صورت غیرمستقیم مجبور به انجام کارهای روزمره بکنید. فرد در افسردگی حتی دوست ندارد از جایش بلند شود.
- به او اطمینان دهید دوستش دارید و ازش مراقبت می‌کنید.
جمع بندی
فردی که به افسردگی دوقطبی مبتلا می‌شود ممکن است اقدام به خودکشی بکند. ناپایداری خلقی در آن‌ها چالش‌های متعددی را برای اطرافیان به وجود می‌آورد. برای آگاهی از نحوه برخورد با این افراد بهتر است از مشاوره خانواده کمک بگیرید.
اختلال دو قطبی قبلا شنیدم ، افراد دوقطبی ادمهای باهوش هستند وایده هم زیاد به ذهنشون میرسه ، ولی این بیماری مشکل ایجاد می کنه در ازدواج ، گاهی وقتها به شدت افسرده وگاهی وقتها حالت شیدایی دارند ، زیاد دچار افسردگی میشن ، وافسردگی گاهی وقتها به خودکشی می انجامه ، در مانش سخت تر نسبت به بعضی از اختلالات ، دوقطبی وارد ذهن شده ، من خودم این روزها همش در مورد ایده می گپ مادرم دیروز صدا می شنید ، این افراددر ازدواج کردن مشکل دارند، بعضی هاشون هم موفق هستند ، مثل دوست ایلان ماسک موفقه ، ولی بیماری روی روابط تاثیر داره ؛ شایدم شدتش زیاد نبود ، وگرنه این بیماری زیاد اختلال ایجاد می کنه ، خوبه موفقه ، شاید این بیماری رو‌نداره از کجا معلوم
سلام دوست عزیز
ممنونم که نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید .
پایدار باشید .