همه ما برای یک بار همه که شده نام بیماری دوقطبی را شنیده‌ایم. اختلالی روانی که با نوسانات خلقی شدید همراه است. این بیماری دو قطب متفاوت و کاملا در مقابل هم دارد. در قطب مانیک فرد بسیار پرانرژی، بی‌خواب، ولخرج، پرحرف و… می باشد و در مقابل در قطب افسردگی با خلق پایین، حالات غمگین، بی‌حوصلگی و عدم انرژی همراه است. برخی‌ها دوقطبی را به دریایی تشبیه کرده‌اند که در روزی پرتلاطم و خروشان و در روز دیگر آرام و بی‌جنب و جوش است. ازدواج با افرادی که دارای اختلالات روانی درمان نشده هستند، مشکلات متعددی را برای فرد به وجود می‌آورد. زندگی با یک فرد دوقطبی بدون شناخت از او می‌تواند سلامت روانی را به خطر بیاندازد.
آشنایی با دوقطبی
قبل از هر چیزی بهتر است کمی با اختلال دو قطبی آشنا شوید. دوقطبی از مجموعه اختلالات خلقی محسوب می‌شود که با تغییرات شدید خلق و خو همراه است. دوره شیدایی با افزایش تحرک، بالا رفتن سطح انرژِی، کاهش نیاز به خواب، عدم تمرکز، پرش افکار، افکار خود بزرگ بینانه و تحریک پذیری سپری می‌شود. در دوران افسردگی کاملا مخالف دوره شیدایی هستند در حدی که نمی‌توانند از جای خود بلند شوند. میزان ابتلا به این اختلال در زنان و مردان به یک اندازه است. معمولا در سنین نوجوانی رخ می‌دهد و افراد بالای 40 سال احتمال کمی برای مبتلا شدن به این بیماری را دارند. این تغییرات شدید در خلق و خو سبب اخلال در کارهای روزمره می‌شود. در صورت عدم درمان این افراد می‌توانند برای سلامتی روانی خود و دیگران خطرات زیادی داشته باشند. دوره مانیا برای این افراد به قدری خوشایند است که گاهی داروهای خود را قطع می‌کنند تا دوباره به حالت شیدایی برگردند.
دلایل بروز اختلال دوقطبی
- عوامل ژنتیکی
- عوامل زیست شناختی
- عوامل روانشناختی
- عوامل محیطی و خانوادگی
- عوامل اجتماعی
انواع اختلال دوقطبی
- اختلال دو قطبی نوع اول
- اختلال دو قطبی نوع دوم
- اختلال ادواری یا سیکلوتایمی
- اختلال دو قطبی پیش رونده
علائم اختلال دوقطبی
- افسردگی
- تغییر حالت روحی
- تغییر افکار
- تغییر حالت جسمی
- تغییر ناگهانی تمایل به رابطه جنسی
- تغییرات رفتاری
درمان اختلال دوقطبی
- دارو درمانی
- روان درمانی
ازدواج با بیماران دوقطبی
زمانی که با یک فرد مبتلا به دوقطبی زندگی می‌کنید باید با این اختلال و نحوه برخورد با آن اطلاع کامل داشته باشید. در دوره‌های شیدایی باید مراقب رفتارهای پرخطر و گاها پرخاشگرانه همسرتان باشید. او ممکن است مدام از اهدافش صحبت کند و تصمیمات عجولانه و ناگهانی بگیرید. رفتار آن‌ها غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. در دوره‌های افسردگی هم باید مراقب خودکشی و اقدامات خطرناک در زمینه سلامتی‌اش باشید. در زندگی با این افراد که برای درمان هم اقدامی نکرده‌اند نیازهای شما برآورده نمی‌شود و لازم است دائما از همسر خود مراقبت کنید.
مسائل جنسی و داشتن رابطه‌ای خوب تاثیر بسزایی در رابطه عاطفی و زناشویی دارد. به قدری که بر تمامی ابعاد زندگی اثرگذار است. فرد مبتلا به دوقطبی در دوره افسردگی به طور کامل میل جنسی خود را از دست می‌دهد و در دوره شیدایی میل شدیدی به برقراری رابطه پیدا می‌کند. حتی ممکن است در این دوره به سمت شرکای جنسی متعدد برود و یا در حد افراط گونه‌ای خودارضایی کند. ازدواج و زندگی با بیماران دوقطبی چالش‌های متعددی را برای فرد به وجود می‌آورد.
فرزندآوری با یک بیمار دوقطبی
بچه دار شدن با یک بیمار دوقطبی با دو موضوع حساس همراه است:
یک: در زمان بارداری، هورمون‌های زن تغییرات شدیدی می‌کند و ممکن است تاثیرات متعددی بر روی اختلال دو قطبی بگذارد. مصرف دارو در زمان بارداری شاید مشکل آفرین نباشد اما در زمان شیردهی باید قطع شود. قبل از تصمیم به بچه‌دار شدن حتما با متخصص زنان و روانپزشک خود برای مصرف داروها مشورت کنید.
دو: در زمان تربیت فرزند، فرد دوقطبی می‌تواند الگوی نامناسبی برای کودک باشد و شما مجبور به مراقبت از هردوی آن‌ها باشید. حتی این احتمال وجود دارد با افسردگی پس از زایمان، مادر دیگر فرزند خود را نخواهد.
مواردی که باید برای آمادگی زندگی با فرد دوقطبی در نظر بگیریم
- تفاوت میان انواع این اختلال را به خوبی بدانیم.
- به فرد نشان دهید نگران او هستید و قصد قضاوت و سرزنش را ندارید. این اشخاص غالبا کنترلی بر روی رفتار خود ندارند.
- شنونده مشتاقی برای او باشید. نشان دهید از شنیدن صحبت‌هایش لذت می‌برید. او با کسانی که
- تمایل به شنیدن حرفایش را داشته باشد احساس راحتی می‌کند.
- صبور بودن را تمرین کنید چون بهبود بیمار دو قطبی ممکن است سال‌ها زمان ببرد.
- اگر دکتر برای او دارویی تجویز کرده است تشویقش کنید داروها را سر وقت بخورد.
- پیشنهاد مستقیم برای رفتن به پیش روانشناس برای او کار خوشایندی نیست و از این کار ممانعت می‌کند. شما باید او را به طریق مختلف تشویق به این کار کنید.
- از مشاوره پیش از ازدواج حتما کمک بگیرید تا شرایط را به خوبی بررسی کنید و سپس با آگاهی کامل در این مسیر قدم بردارید.
- حتما زمانی را برای استراحت خود قرار دهید، حمایت از یک بیمار دوقطبی می‌تواند شما را فرسوده کند.
راهکار مقابله با فرد دو قطبی در دوره شیدایی
- در زمان‌های شیدایی ورزش و پیاده روی راهکار خوبی برای تخلیه انرژی است.
- او را تشویق به استراحت و خواب بکنید. چرا که بی‌خوابی به سلامتی ضرر می‌رساند.
- سعی کنید رفتارهای تکانشی را کنترل کنید. برای مثال فرد به سمت مواد مخدر، الکل و خریدهای بیش از اندازه می‌رود.
- اگر با شما بد صحبت کرد، سعی کنید او را درک کنید و از جر و بحث کردن خودداری نمایید.
راهکار مقابله با فرد دوقطبی در دوره افسردگی
- زمانی که فرد در حالت افسردگی به سر می‌برد ممکن است انزواطلب شود و به سمت مصرف مواد مخدر روی بیاورد. با استفاده از مکانیسم‌های مقابله‌ای سعی کنید فرد را به ورزش، تفریح و خوشگذرانی تشویق کنید.
- او را به صورت غیرمستقیم مجبور به انجام کارهای روزمره بکنید. فرد در افسردگی حتی دوست ندارد از جایش بلند شود.
- به او اطمینان دهید دوستش دارید و ازش مراقبت می‌کنید.
سخن آخر:
فردی که به افسردگی دوقطبی مبتلا می‌شود ممکن است اقدام به خودکشی بکند. ناپایداری خلقی در آن‌ها چالش‌های متعددی را برای اطرافیان به وجود می‌آورد. برای آگاهی از نحوه برخورد با این افراد بهتر است از مشاوره خانواده کمک بگیرید.
